Ακόμα ένα χτύπημα έδωσαν οι ΗΠΑ στις προσπάθειες της Τουρκίας να επιστρέψει, έστω και διά της πλαγίας, στο πρόγραμμα παραγωγής των stealth μαχητικών F-35, από το οποίο είχε αποβληθεί, λόγω της αγοράς του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400, το 2019.
Συγκεκριμένα, η κατασκευάστρια εταιρεία των F-35, η αμερικανική Lockheed Martin υπέγραψε επιστολή προθέσεων (LOI) με τη γνωστή γερμανική εταιρεία Rheinmetall για την παραγωγή του κεντρικού τμήματος της ατράκτου των μαχητικών αεροσκαφών 5ης γενιάς στη Γερμανία, τμήμα το οποίο ως σήμερα κατασκεύαζε η τουρκική TUSAS Aerospace Industries.
Το «κόστος» της αποβολής
Η Τουρκία, η οποία ήταν μεταξύ των συμπαραγωγών του προγράμματος F-35, αποβλήθηκε από το πρόγραμμα τον Σεπτέμβριο του 2021, ωστόσο, αξιωματούχοι στις ΗΠΑ είχαν εκφράσει επιφυλάξεις για την κίνηση αυτή, καθώς περίπου 11 της τουρκικής αμυνντικής βιομηχανίας παρήγαγαν αρκετά κρίσιμα εξαρτήματα για το μαχητικό αεροσκάφος, οπότε υπήρχε κίνδυνοας για σοβαρά προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και τη γραμμή παραγωγής.
Η TΑΙ, η οποία είναι μεταξύ των 11 εταιρειών που αναφέρθηκαν, παρήγαγε το το κεντρικό τμήμα της ατράκτου του F-35 που επρόκειτο να παραδοθεί στη Northrop Grumman (η οποία διατηρεί την πρώτη γραμμή παραγωγής της ατράκτου), παραγωγή που πλέον θα κάνει η Rheinmetall. Μετά την αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα «Joint Strike Fighter-JSF», έληξε η παραγωγή περίπου 935 εξαρτημάτων για το μαχητικό που κατασκευάζονταν στη χώρα.
Αρνητικές επιπτώσεις
Η Lockheed Martin, ο κύριος ανάδοχος του προγράμματος F-35, εργάζεται εδώ και αρκετό καιρό για τη διανομή των επιχειρηματικών μεριδίων τουρκικών εταιρειών σε άλλες εγχώριες και ξένες εταιρείες, ωστόσο, η αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα προκάλεσε ακόμα και αύξηση του κόστους, ενώ εκτιμάται ότι οι αρνητικές επιπτώσεις θα συνεχιστούν για αρκετό καιρό στην εφοδιαστική αλυσίδα των F-35.
Η Northrop Grumman είναι κύριος συνεργάτης στο πρόγραμμα της Lockheed Martin για τα F-35 και είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη συντήρηση συστημάτων αισθητήρων, αεροηλεκτρονικών συστημάτων και λογισμικού αεροσκαφών και εκπαίδευσης. Η εταιρεία ανακοίνωσε ότι «η συνεργασία με τη Rheinmetall αποδεικνύει τη δέσμευσή μας να συνεργαστούμε με διεθνείς εταίρους για την κατασκευή προηγμένων αεροσκαφών».
Τι προσπαθεί η Τουρκία
Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία διεκδικεί από τις ΗΠΑ τα ποσά που είχε επενδύσει ως κύριος συμμέτοχος στην ανάπτυξη του προγράμματος των F-35 (μάλιστα, σκόπευε να αγοράσει 200 από τα μαχητικά πολλαπλών ρόλων, ώστε να αντικαταστήσει τα παλιότερα F-16). Ωστόσο, μέχρι στιγμής οι προσπάθειές της έχουν πέσει στο κενό, καθώς οι ΗΠΑ έχουν επιβάλλει και κυρώσεις για την αγορά των S-400.
Ακόμα χειρότερα, η Ουάσινγκτον διαμήνυσε πρόσφατα στην Τουρκία ότι θα πρέπει να… πληρώνει ενοίκιο για τα μαχητικά που είχαν ήδη κατασκευαστεί και προορίζονταν για τη χώρα, πριν αποβληθεί από το πρόγραμμα, ενώ το Κογκρέσο έχει διαμηνύσει στην Άγκυρα ότι παραλαβή και νέας συστοιχίας S-400 θα επιφέρει επιπλέον κυρώσεις για την τουρκική αμυντική βιομηχανία, η οποία και «πληρώνει το μάρμαρο» των ρωσικών όπλων.
