Αντιμέτωπος με μια πρωτοφανή δημοσιονομική κρίση βρίσκεται ο κυβερνητικός συνασπισμός της Γερμανίας μετά την απόφαση-σοκ που εξέδωσε την περασμένη εβδομάδα το ανώτατο δικαστήριο της χώρας σχετικά με τα εκτός προϋπολογισμού κεφάλαια (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ). Την Τετάρτη το πρωί ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς προήδρευσε στην τακτική εβδομαδιαία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου προκειμένου να βρεθεί λύση για την κάλυψη της τρύπας του προϋπολογισμού που αναμένεται να κατατεθεί.
Την ίδια στιγμή, δικηγόροι διορισμένοι από την κυβέρνηση συνέχιζαν τις αγωνιώδεις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η οποία ακύρωσε κονδύλι 60 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών για την προστασία του κλίματος και την τόνωση του βιομηχανικού μετασχηματισμού της Γερμανίας.
Η γερμανική κυβέρνηση επρόκειτο να διοχετεύσει 60 δισ. ευρώ χρέους -το οποίο είχε στόχο να καλύψει ανάγκες της πανδημίας, αλλά τελικά δεν αξιοποιήθηκε για τον σκοπό αυτό- σε ένα ειδικό ταμείο για «πράσινες»» πρωτοβουλίες, όπως η απανθρακοποίηση της βιομηχανίας και η αύξηση της ισχύος της ηλιακής ενέργειας. Κάτι το οποίο δεν επιτρεπόταν από τις συμφωνίες.
Με την απόφαση τίθενται, επίσης, υπό αμφισβήτηση άλλα ειδικά ταμεία τα οποία περιλαμβάνουν δισεκατομμύρια ευρώ με μη χρησιμοποιημένο χρέος, γεγονός που πιθανότατα θα αναγκάσει την κυβερνητική συμμαχία του Σολτς, αποτελούμενη από τους Σοσιαλδημοκράτες του, τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους να αναθεωρήσει τα οικονομικά σχέδια της ομοσπονδιακής κυβέρνησης τόσο για φέτος όσο και για το επόμενο έτος.
Ο υπουργός Οικονομίας Robert Habeck ανέφερε ότι η δικαστική απόφαση ισχύει σε γενικές γραμμές για τα περισσότερα από τα εκτός προϋπολογισμού ταμεία της Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένου ενός που περιλαμβάνει μέτρα για τη μείωση των τιμών της ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Οι λύσεις που εξετάζονται
Οι βουλευτές που είναι υπεύθυνοι για τον προϋπολογισμό αποφάσισαν την Τετάρτη να αναβάλουν μια συνεδρίαση που είχε προγραμματιστεί για σήμερα το απόγευμα (23/11) για να βάλουν τις τελευταίες πινελιές στο δημοσιονομικό σχέδιο του 202.
Επίσης, η κυβέρνηση απέσυρε επίσης τον προϋπολογισμό από το πρόγραμμα της συνεδρίασης της Bundestag την επόμενη εβδομάδα.
«Στόχος μας είναι να συζητήσουμε τον προϋπολογισμό γρήγορα, αλλά με τη δέουσα προσοχή, ώστε να υπάρχει ασφάλεια», ανέφεραν τα τρία κόμματα της συμμαχίας υπό τον Σολτς σε ανακοίνωση που έστειλαν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Τυπικά, ο προϋπολογισμός θα πρέπει να εγκριθεί με τελική ψηφοφορία στην άνω βουλή, όπου εκπροσωπούνται οι 16 περιφέρειες της Γερμανίας, στα μέσα Δεκεμβρίου.
Μια πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι είναι μια αναδρομική αναθεώρηση του φετινού προϋπολογισμού που θα περιλαμβάνει άλλη μια αναστολή του συνταγματικού ορίου του καθαρού νέου δανεισμού, γνωστού ως φρένο χρέους.
Ο μηχανισμός μπορεί να ανασταλεί σε περιόδους έκτακτης ανάγκης, μια επιλογή που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση για τρία συνεχόμενα χρόνια έως το 2022 για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την πανδημία Covid-19 και την ενεργειακή κρίση.
Αυτό σημαίνει ότι ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ θα πρέπει να «χωρέσει» περίπου 37 δισεκατομμύρια ευρώ νέου χρέους σε ένα αναθεωρημένο οικονομικό σχέδιο του 2023, επειδή αυτά τα κεφάλαια δεν μπορούν πλέον να δεσμεύονται εκτός του τακτικού προϋπολογισμού. Το πρόβλημα είναι πως το εγκεκριμένο καθαρό χρέος για το 2023 ορίστηκε στα 46 δισ. ευρώ και έχει ήδη εξαντληθεί.
Ο Λίντνερ θα αναγκαζόταν να αντιστρέψει τον «μηχανισμό φρένου χρέους» που επέμενε για φέτος, κάτι το οποίο θα ήταν μια οδυνηρή «κωλοτούμπα» για τον πρόεδρο του FDP, ο οποίος βλέπει τον εαυτό του ως θεματοφύλακα της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Ορισμένα ανώτερα στελέχη του κόμματος SPD του Scholz ζήτησαν επίσης την αναστολή του φρένου του χρέους το επόμενο έτος για να επιτραπεί πρόσθετος δανεισμός για μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την υποστήριξη των εταιρειών στον πράσινο μετασχηματισμό.
Επίσης, η κυβέρνηση θα μπορούσε να επιχειρήσει να ενσωματώσει ορισμένα από τα ειδικά κονδύλια στο Σύνταγμα της Γερμανίας, κάτι που πέτυχε ο Σολτς πέρυσι με ένα χρηματοδοτούμενο από το χρέος κονδύλι ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων.
Το πρόβλημα είναι πως η αλλαγή του συντάγματος απαιτεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία 2/3 και ο Σολτς θα πρέπει να πείσει τους συντηρητικούς της αξιωματικής αντιπολίτευσης να το υποστηρίξουν, όπως έκανε και για το στρατιωτικό ταμείο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Αυτή τη φορά, η διακομματική συνεργασία φαίνεται πολύ λιγότερο πιθανή – κυρίως επειδή ήταν το συντηρητικό μπλοκ αυτό που υπέβαλε τη νομική προσφυγή κατά των κονδυλίων εκτός προϋπολογισμού στο Συνταγματικό Δικαστήριο.
Άλλες λύσεις
Οι περικοπές των επιδοτήσεων, η αναβολή ορισμένων δαπανών και η αύξηση των τελών και εισφορών θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν στην επίλυση του δημοσιονομικού διλήμματος, ακόμη και αν θα κάλυπταν μόνο ένα μικρό μέρος του δυνητικού ελλείμματος.
Για να βοηθήσει να κλείσει η τρύπα στο ταμείο που ήταν το αντικείμενο της δικαστικής προσφυγής, η Γερμανία θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τον φόρο άνθρακα και να προωθήσει μια επέκταση, που έχει προγραμματιστεί για το 2027, του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε επιπλέον τομείς της οικονομίας.
- Με πληροφορίες από Bloomberg
