Σε νέες εκλογές ωθεί την Ισπανία ο εκβιασμός των Καταλανών αυτονομιστών προς τον Πέδρο Σάντσεθ, προκειμένου να τον στηρίξουν για να παραμείνει στην εξουσία.
Κι αυτό γιατί θα είναι δύσκολο να συναινέσει στις αξιώσεις τους το Σοσιαλιστικό Κόμμα του υπηρεσιακού πρωθυπουργού, εκτιμά η JP Morgan Chase & Co.
O Σάντσεθ προσπαθεί ακόμη να εξασφαλίσει ικανή υποστήριξη για να μπορέσει να σχηματίσει νέα κυβέρνηση μετά το αποτέλεσμα των γενικών εκλογών του Ιουλίου στην Ισπανία, που ναι μεν δεν ανέδειξαν ξεκάθαρο νικητή, αλλά φαίνεται ότι άφησε περιθώρια στον πρωθυπουργό για να παραμείνει στην εξουσία. Η στρατηγική του εναπόκειται στη σύναψη συμφωνίας με το καταλανικό αυτονομιστικό κόμμα Junts per Catalunya, ο αυτοεξόριστος ηγέτης του οποίου και πρώην πρόεδρος της Καταλονίας, Κάρλες Πουτζντεμόν, έχει αναδειχθεί σε πρόσωπο κλειδί στη διαδικασία.
Το αίτημα των Καταλανών αυτονομιστών για αμνηστία
Ο Πουτζντεμόν έθεσε ως όρο για να στηρίξει τον Σάντσεθ την ψήφιση ενός νόμου αμνηστίας για πολιτικά εγκλήματα, από τον οποίο θα επωφεληθεί ο ίδιος και εκατοντάδες άλλοι συνεργάτες του, οι οποίοι αντιμετωπίζουν νομικές κυρώσεις για την εμπλοκή τους στην αποτυχημένη απόπειρα απόσχισης της Καταλονίας από την Ισπανία το 2017. Ο Πουτζντεμόν ζητά επίσης να αναγνωριστεί το «νόμιμο δικαίωμα» της Καταλονίας για ανεξαρτησία και θέλει να αναγνωριστεί η καταλανική ως μία από τις επίσημες γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Κατά την άποψή μας μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση τον Δεκέμβριο, ή πιθανότερα τον Ιανουάριο, είναι τώρα το πιθανότερο αποτέλεσμα, καθώς τα καταλανικά αιτήματα δείχνουν πολύ σκληρά για να επιτευχθεί συμφωνία», ανέφερε ο αναλυτής της JP Morgan Μάρκος Πρωτόπαπας.
Το δίλημμα του Σάντσεθ
Τα αιτήματα των Καταλανών αυτονομιστών μπορούν να πυροδοτήσουν συγκρούσεις με το δικαστικό σώμα και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας, αλλά και προκαλέσουν ευρύτερες κοινωνικές συγκρούσεις, εκτιμά ο αναλυτής της JP Morgan. «Γι’ αυτό και το χάσμα μεταξύ των δύο στρατοπέδων “δείχνει πολύ μεγάλο για να γεφυρωθεί”, έστω και αν οι προβλέψεις είναι “οριακές”», προσθέτει.
Αντιδράσεις εκδηλώνονται ακόμη και εντός του κόμματος των Σοσιαλιστών, του οποίου ηγείται ο Σάντσεθ. Ο πρώην πρωθυπουργός Φελίπε Γκονζάλες, τακτικός επικριτής του, τάχθηκε κατά της πρότασης.
Το ίδιο έχουν κάνει και άλλα στελέχη εντός του PSOE, όπως ο Χοακίν Αλμούνια, πρώην Ευρωπαίος επίτροπος και υπουργός.
Ο Χουάν Λουίς Θεμπριάν, πρώην εκδότης της εφημερίδας El País, προειδοποίησε με άρθρο του στην εφημερίδα ότι μία αμνηστία για τους Καταλανούς εθνικιστές θα μπορούσε να «σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους της δημοκρατίας μας».
Στο μεταξύ, ο βασιλιάς Φελίπε Δ΄ της Ισπανίας ανέθεσε στον νικητή των εκλογών, τον ηγέτη του Λαϊκού Κόμματος (PP) Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό, να κάνει την πρώτη απόπειρα σχηματισμού κυβέρνησης. Ο Φειχό, ωστόσο, φαίνεται ότι δεν θα εξασφαλίσει την ψήφο εμπιστοσύνης στην ψηφοφορία της 26ης και 27ης Σεπτεμβρίου, αφού δεν κατάφερε να συνάψει συμφωνίες που θα του έδιναν την πλειοψηφία στη Βουλή και θα του επέτρεπαν να αναλάβει την εξουσία.
Είναι συνταγματικός ο νόμος;
Η τελευταία φορά που ψηφίστηκε νόμος αμνηστίας για πολιτικά εγκλήματα στην Ισπανία ήταν το 1977, την περίοδο μετάβασης από το δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο στη δημοκρατία.
Η αμνηστία προστάτευσε τότε από τη δίωξη τόσο τους αντιπάλους του Φράνκο όσο και τους συνεργάτες και τους συμμάχους του καθεστώτος του.
Τη στιγμή που οι λεπτομέρειες ενδεχόμενης νέας αμνηστίας δεν ήταν ακόμη σαφείς, βγήκαν μαζικά στους δρόμους της Βαρκελώνης διαδηλωτές φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της ανεξαρτησίας από την Ισπανία, με αφορμή την Εθνική Ημέρα της Καταλονίας στις 11 Σεπτεμβρίου.
Μεταξύ των άλλων αιτημάτων τους περιέλαβαν και τον νόμο περί αμνηστίας. Σύμφωνα με την καταλανική οργάνωση Òmnium Cultural, η αμνηστία θα καλύπτει περισσότερους από 1.400 αυτονομιστές που είτε έχουν καταδικαστεί είτε τους έχουν επιβληθεί κυρώσεις είτε διώκονται νομικά.
Ο Πουιτζντεμόν και άλλοι που εγκατέλειψαν την Ισπανία το 2017 θα ήταν προφανώς μεταξύ των ευνοουμένων.
«Αντιμετωπίζουμε το ζήτημα στο πλαίσιο του διαλόγου, του Συντάγματος και του στόχου για κοινωνική ειρήνη», δήλωσε η κυβερνητική εκπρόσωπος Ιζαμπέλ Ροντρίγκες, αναφερόμενη στις διαπραγματεύσεις με το Junts.
Ωστόσο, δεν υπάρχει σαφής εικόνα ως προς τη συνταγματικότητα της αμνηστίας. Δεδομένου ότι το Σύνταγμα, που καταρτίστηκε το 1978, δεν ασχολείται με το ζήτημα.
Σε κάθε περίπτωση, οι περισσότεροι νομικοί στην Ισπανία θεωρούν ότι νέος νόμος περί αμνηστίας δεν θα μπορούσε να είναι συγκρίσιμος με τον αντίστοιχο που είχε ψηφιστεί στη χώρα στις 15 Οκτωβρίου του 1977.
Το 2021, κοινοβουλευτική επιτροπή είχε συντάξει έκθεση με την οποία κήρυσσε την αμνηστία αντισυνταγματική, απαντώντας σε σχετική πρόταση των καταλανικών εθνικιστικών κομμάτων.
