Όσοι πιστεύουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τη γλύτωσε φθηνά στις Συνόδους Κορυφής του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσουν την άποψή τους.
Ναι, ο Ερντογάν πέτυχε να μην υπάρξει νέα επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ωστόσο, τα προβλήματα που ο ίδιος έχει προκαλέσει με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ παραμένουν άλυτα και, όπως σημειώνει ο πρώην ΥΠΕΞ της Τουρκίας Γιασάρ Γιακίς, στην πραγματικότητα οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση παραμένουν προβληματικές και είναι η Άγκυρα εκείνη που καλείται να πάρει τις δύσκολες αποφάσεις σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι.
Οι δύο κρίσιμες Σύνοδοι
Γράφοντας για το arabnews.com, ο Γιακίς σημειώνει ότι, όσον αφορά στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, η συνάντηση Ερντογάν-Μπάιντεν μπορεί να μην επιδείνωσε τις σχέσεις των δύο χωρών, όμως δεν τις βελτίωσε κιόλας. Αντιθέτως, όλα τα προβλήματα, από τους S-400 μέχρι τα ανθρώπινα δικαιώματα παραμένουν ανοιχτά και ουδείς γνωρίζει πώς θα αντιμετωπιστεί μια παρόξυνσή τους στο μέλλον. Για την ώρα, η συζήτηση έχει μεταφερθεί σε επίπεδο γραφειοκρατών, αλλά η λύση ήταν και παραμένει πολιτική, άρα δύσκολη.
Από την άλλη πλευρά, το προσφυγικό-μεταναστευτικό παραμένει στην κορυφή των ζητημάτων στις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ, και αυτό σχετίζεται με το πάρε-δώσε Άγκυρας-Βρυξελλών για την επέκταση και αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, για την οποία, πάντως, η ΕΕ δεν έλαβε δεσμεύσεις πέραν από μια γενικόλογη αναφορά για εκσυγχρονισμό της σχετικής συμφωνίας. Και, φυσικά, οι έρευνες της Τουρκίας για υδρογονάνθρακες στην ανατολική Μεσόγειο παραμένουν ένα ανοιχτό ζήτημα.
Το «κουτί της Πανδώρας»
Ωστόσο, οι δύο Σύνοδοι αυτοί ουσιαστικά ανοίγουν ένα «κουτί της Πανδώρας» για την Τουρκία, η οποία καλείται πλέον να πάρει θέση σε διάφορα ζητήματα και να λάβει σοβαρές αποφάσεις για το μέλλον των σχέσεών της με ΝΑΤΟ και Δύση. Για παράδειγμα, υπάρχει κίνδυνος αποσταθεροποίησης της Μαύρης Θάλασσας στο πλαίσιο της κρίσης της Ουκρανίας και της Κριμαίας και αν αυτό συμβεί η Τουρκία ενδέχεται να βρεθεί μπλεγμένη σε μια κατάσταση που δεν επιθυμεί να εμπλακεί, αλλά μάλλον δεν θα μπορέσει να αποφύγει, καθώς εκτός των άλλων είναι και υπεύθυνη για την τήρηση της Σύμβασης του Μοντρέ.
Και κάπου εδώ αρχίζουν τα προβλήματα για την Τουρκία, η οποία έχει αναπτύξει αμυντική συνεργασία τόσο με τη Ρωσία, όσο και με την Ουκρανία, ενώ είναι και μέλος του ΝΑΤΟ, οπότε δεν έχει αναγνωρίσει την προσάρτιση της Κριμαίας. Ταυτόχρονα, η κατάσταση στον Καύκασο παραμένει ασταθής, με μεγάλη πιθανότητα νέων εντάσεων που θα περιλαμβάνουν πιέσεις προς τη Ρωσία, φέρνοντας σε δύσκολη θέση τον Ερντογάν, ο οποίος προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη σχέση του με το Αζερμπαϊτζάν και τη Μόσχα.
Αφγανιστάν-Μέση Ανατολή
Η Τουρκία έχει εκφράσει την επιθυμία της να παραμείνει στο Αφγανιστάν και να αναλάβει την ασφάλεια του αεροδρομίου της Καμπούλ, ωστόσο, οι Ταλιμπάν και η πλειοψηφία των Αφγανών δεν τρέφουν ιδιαίτερα φιλικά συναισθήματα προς την Τουρκία, ενώ κάποια τουρκικά φύλα που υπάρχουν στη χώρα κάνουν την κατάσταση ακόμα πιο λεπτή για την Άγκυρα. Τέλος, ο Γιακίς επισημαίνει ότι η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη, περιοχές όπου υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Ειδικά οι Κούρδοι σε Συρία και Ιράκ αποτελούν εφιάλτη για την Άγκυρα.
Συνολικά, ο Γιακίς επισημαίνει ότι η Τουρκία έχει απομακρυνθεί από την ευρω-ατλαντική συμμαχία και πλέον είναι δύσκολο να αποκτήσει το ρόλο που επιθυμεί στη Μέση Ανατολή, οπότε, πλέον όλες οι αποφάσεις είναι δύσκολες και από θέση αδυναμίας.
