Του Κώστα Μποτόπουλου

Μια αρκετά αντιφατική εικόνα παρουσιάζει αυτή την εποχή η οικονομία, παγκόσμια και εγχώρια. Ενώ αρκετοί δείκτες μοιάζουν να βελτιώνονται και οι χειρότεροι φόβοι να μην παίρνουν σάρκα και οστά, υπόγεια ρεύματα και νέες αβεβαιότητες δεν δικαιολογούν ούτε εφησυχασμό ούτε ανακούφιση.

Η γενικά θετική τάση

Η γενικά θετική τάση αναδεικνύεται μέσα από τα ακόλουθα κυρίως στοιχεία:

• ο πληθωρισμός συνεχίζει την καθοδική πορεία του και πλέον δεν απειλεί συστημικά,
• η ανάπτυξη σταθεροποιείται γύρω στο 3% για την παρούσα χρονιά και με μάλλον ανοδική πορεία,
• οι κυβερνήσεις, παρά τις πολλές εκλογές και τα πολλά κοινωνικά αιτήματα, δεν έχουν εγκαταλείψει πλήρως το στόχο της δημοσιονομικής σταθερότητας,
• η τεχνολογική πρόοδος, και ιδίως η εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης, έχουν, πέρα από τα ηθικά και νομικά προβλήματα, δυναμική βελτίωσης της παραγωγικότητας και της οικονομικής δραστηριότητας.

Βρισκόμαστε σε εποχή συζήτησης για «ομαλοποίηση» του ρόλου των κεντρικών τραπεζών, για μείωση των επιτοκίων (οι κορυφαίες κεντρικές τράπεζες ζυγίζουν απλώς το χρόνο), για επικέντρωση σε ζητήματα αναδιανομής και αντιμετώπισης των ανισοτήτων, για μέτρα υπέρ της απασχόλησης, του περιβάλλοντος, της αναζωογόνησης –οικονομικής και δημογραφικής: ιδίως στην Ευρώπη, το δημογραφικό αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ανάπτυξη.

Οι κάτω από την επιφάνεια απειλές

Από την άλλη, δεν λείπουν οι κάτω από την επιφάνεια απειλές:

• η ανάπτυξη είναι άνισα και στρεβλά κατανεμημένη: αφορά κυρίως σε χώρες του «Παγκόσμιου Νότου» (Ινδία, Βραζιλία, Νοτιοανατολική Ασία), είναι προβληματική -και σκοτεινή- στην Κίνα, αβέβαιη στις ΗΠΑ, στάσιμη στην Ευρωζώνη,
• η σχέση τιμών αγαθών-τιμών υπηρεσιών είναι κι αυτή στρεβλή, με τις πρώτες υψηλότερες και ασταθέστερες από τις πρώτες,
• οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι διαρκώς αυξάνονται σε αριθμό και ένταση,
• η ενίσχυση της κρατικής δράσης ενέχει τον κίνδυνο «πατροναρίσματος» της επιχειρηματικής δραστηριότητας και άρα οικονομικής επιβράδυνσης,
• η παράμετρος «αναστάτωση» -για ορισμένους «χάος»- αποτελεί μόνιμη συνιστώσα του οικονομικού μίγματος.

Το ελληνικό παράδειγμα

Το ελληνικό παράδειγμα αναδεικνύει εύγλωττα βελτιώσεις και κινδύνους:

• η οικονομία της χώρας κερδίζει αξιοπιστία και πιστοληπτικές βαθμίδες … αλλά οι τράπεζες βρίσκονται ακόμα μακριά και από τους δυο στόχους,
• η εξωστρέφεια μεγαλώνει … αλλά πατρωνεία, πελατειακές σχέσεις και επιδοματική λογική παραμένουν κυρίαρχες
• η ακρίβεια είναι πανευρωπαϊκό και εν πολλοίς συγκυριακό πρόβλημα … αλλά στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη, διαρκέστερη, ανθεκτικότερη και αποκαλυπτικότερη δομικών παθογενειών,
• το πολιτικό κλίμα είναι σταθερό και αρκετά ευνοϊκό για οικονομική ανάπτυξη … αλλά δεν τα πάμε καλά ούτε στις μεταρρυθμίσεις (ουσίας), ούτε στη διαφάνεια, ούτε στο κράτος δικαίου: τελευταία η χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά στο δείκτη αντίληψης της διαφθοράς, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Διεθνούς Διαφάνειας.

Με μια φράση: έχει ήλιο στη ζούγκλα, αλλά το καζάνι σιγοβράζει.

Κώστας Μποτόπουλος