Ένα σενάριο αλλαγής συνόρων, που μπορεί να βάλει ξανά “φωτιά” στα Βαλκάνια, προκαλεί ανησυχίες στην Αθήνα. Εγρήγορση προκαλεί στην κυβέρνηση το «non paper» που φέρεται να έφτασε στα χέρια του Σαρλ Μισέλ και αναφέρεται σε αλλαγές των συνόρων στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, όπως στην αποσύνθεση του κρατικού μορφώματος της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης και την ένωση του Κοσόβου με την Αλβανία.
Ο μεγαλοϊδεατισμός των Τιράνων
Όπως εκτιμούν έμπειροι διπλωμάτες, επί της ουσίας, στο “non paper” αποτυπώνεται η «Μεγάλη Ιδέα» της πολιτικής ηγεσίας των Τιράνων.
Ο σλοβενικός ιστότοπος necenzurirano.si που αποκάλυψε το όλο ζήτημα δείχνει ως αποστολέα του «non paper” τον πρωθυπουργό της Σλοβενίας Γιάνεζ Γιάνσα , κάτι το οποίο δεν φαίνεται να έχει επιβεβαιωθεί, ενώ την ίδια ώρα, το γραφείο του πρόεδρου του Ευρωπαϊικού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ούτε αρνείται, αλλά ούτε επιβεβαιώνει την ύπαρξη αυτού του εγγράφου, αφήνοντας το ζήτημα ανοικτό.
Πάντα κατά τις ίδιες πηγές, το ανεπίσημο διπλωματικό έγγραφο, μπορεί να ανοίξει τον «Ασκό του Αιόλου» στα Βαλκάνια, καθώς οποιαδήποτε μεταβολή συνόρων στην πρώην Γιουγκοσλαβία θα ανοίξει ορέξεις σε κάθε λογής εθνικιστικά όνειρα και ιδέες.
Εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσαν στο δίκτυο Euractiv, ότι έχουν «πλήρη άγνοια» για το εν λόγω έγγραφο, ενώ άγνοια δηλώνουν και Ευρωπαίοι διπλωμάτες, που υποστηρίζουν ότι δεν έχει παρουσιαστεί κανένα τέτοιο έγγραφο στους αντιπροσώπους των κρατών μελών.
Επαναπροσδιορισμός των συνόρων
Η ενημερωτική ιστοσελίδα της Σλοβενίας δημοσίευσε αποσπάσματα του non paper στο οποίο γίνεται λόγος για επαναπροσδιορισμό των συνόρων στην περιοχή για να επιλυθούν μακροχρόνια προβλήματα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και στο Κόσοβο.
Συγκεκριμένα το αγνώστου προελεύσεως έγγραφο αναφέρει ότι μετά την ειρηνευτική Συμφωνία του Ντέιτον του 1995 που έβαλε τέλος στον πόλεμο στη Βοσνία, η ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών της περιοχής οδήγησε στη βελτίωση των σχέσεων και στη σταθερότητα, αλλά δεν έλυσε βασικά προβλήματα, όπως το ότι η Τουρκία προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή της στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Βόρεια Μακεδονία.
Οι «λύσεις» που αναφέρονται στο έγγραφο είναι οι εξής:
α) Ενοποίηση του Κοσόβου και της Αλβανίας
β) Παραχώρηση, ως αντάλλαγμα, στη Σερβία του ευρύτερου μέρους της Republika Srpska, δηλαδή της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας
γ) Ένωση των κροατικών περιοχών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με την Κροατία ή παραχώρηση ειδικού καθεστώτος όπως αυτό που ισχύει στο Νότιο Τιρόλο.
δ) Το ίδιο καθεστώς προβλέπεται και για τις σερβικές περιοχές του Κοσόβου.
ε) Οι Βόσνιοι θα αποκτήσουν ανεξάρτητο κράτος και με δημοψήφισμα θα μπορούν να επιλέξουν είτε την ΕΕ, είτε την σύσφιξη των σχέσεων τους με άλλη χώρα, όπως η Τουρκία.
«Προς το παρόν, η συντριπτική πλειοψηφία των Βοσνίων τάσσονται υπέρ της ΕΕ, με την απότομη αύξηση της τουρκικής επιρροής και του ριζοσπαστικού Ισλάμ, η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί δραστικά την επόμενη δεκαετία» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Η Deutsche Welle “δείχνει” τον Σλοβάκο πρωθυπουργό
Σύμφωνα με τη γερμανική έκδοση της Deutsche Welle, συντάκτης, ή τουλάχιστον ένας από τους συντάκτες αυτού του ανυπόγραφου εγγράφου, είναι ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας.
Τον περασμένο Μάρτιο, έξι κράτη μέλη της ΕΕ και συγκεκριμένα η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Ουγγαρία και η Σλοβενία, είχαν συνυπογράψει ένα non paper με αφορμή τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 22 του μήνα, τονίζοντας ότι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη πρέπει «να παραμείνει στο επίκεντρο της ΕΕ».
Ο βαλκανικός χάρτης και ο Τραμπ
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι η υπόθεση αυτήγια την αλλαγή του χάρτη τα Βαλκάνια δεν είναι κάτι καινούριο. Για την ακρίβεια, έχει συζητηθεί και σε επίπεδο αρχηγών κρατών, ανάμεσα στον πρόεδρο της Σερβίας, Αλεξάντερ Βούτσιτς, και τον τέως ομόλογό του στο Κόσοβο, Χασίμ Θάτσι – και μάλιστα, με την παρότρυνση και την υψηλή εποπτεία των ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν γίνει γνωστές, ο Βούτσιτς απαίτησε την αυτονόμηση του σερβικού θύλακα στο βόρειο Κόσοβο και το ξεμπλοκάρισμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της χώρας του με την ΕΕ, προσφέροντας σε αντάλλαγμα την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου – κάτι που καταρχήν φάνηκε να αποδέχεται ο Θάτσι.
Ωστόσο, τα σχέδια ναυάγησαν εξαιτίας δύο παραγόντων: Αφενός, την αντίδραση της Γερμανίας, η οποία δεν ήθελε ούτε να ακούσει για νέο γύρο αλλαγών συνόρων στα Βαλκάνια, φοβούμενη τις επιπτώσεις και το ντόμινο που θα μπορούσε να πυροδοτηθεί, παρασέρνοντας και άλλες χώρες, όπως η Βόρεια Μακεδονία, με την πολυπληθή αλβανική μειονότητα. Και αφετέρου, τις έντονες αντιδράσεις που προκλήθηκαν στην Πρίστινα και το Βελιγράδι.
Η υπόθεση δεν έκλεισε
Η υπόθεση, ωστόσο, δεν έχει κλείσει οριστικά. Πολύ περισσότερο καθώς μια σειρά χώρες της Ευρώπης – με πρώτη τη Γαλλία – συνεχίζουν να μπλοκάρουν τη διεύρυνση προς τα δυτικά Βαλκάνια όσο δεν απαντώνται τα «υπαρξιακά» ερωτήματα που υπάρχουν στην περιοχή.
Παράλληλα, γίνονται σημαντικά βήματα που μπορεί να αποτελέσουν καταλύτες εξελίξεων, έστω κι αν περνούν στα «ψιλά». Ανάμεσά τους είναι και η ουσιαστικά κατάργηση των συνόρων ανάμεσα σε Αλβανία και Κόσοβο που έχουν αποφασίσει τα Τίρανα, αλλά και τα σενάρια περί δημοψηφίσματος στις δύο χώρες με ερώτημα την ενοποίηση – κάτι στο οποίο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως θα απαντούσε θετικά το 64% των Αλβανών και το 75% των Κοσοβάρων.
Η ευθύνη της Ευρώπης
Διπλωματικοί παρατηρητές πάντως εκτιμούν, ότι το ανεπίσημο έγγραφο διέρρευσε για να γίνουν βολιδοσκοπηθούν αντιδράσεις.
«Άλλωστε στην πολιτική και στη διπλωματία, όλα- όσο παράξενα και αν είναι- έχουν μια αρχή. Πόσο μάλλον όταν αυτή η «αρχή» αποτελεί απώτερο σκοπό, έστω και με τη μορφή μεγαλόϊδεατισμού, μιας εκ των εμπλεκομένων χωρών», τονίζουν χαρακτηριστικά.
Ταυτόχρονα σημειώνουν ότι αποτελεί χρέος της ΕΕ να θέσει τέλος σε αυτά τα σενάρια εν τη γενέσει τους, καθώς είναι άγνωστο σε ποιες περιπέτειες μπορεί να οδηγήσουν σε μια περιοχή, όπως τα Βαλκάνια, που διαχρονικά θεωρείται «πυριτιδαποθήκη»
