Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε είναι το πρώτο φαβορί για να αναλάβει επικεφαλής του ΝΑΤΟ, αφού εκδήλωσε ενδιαφέρον το Σαββατοκύριακο – αλλά θα πρέπει να ξεπεράσει τις αμυντικές δαπάνες της χώρας του, καθώς και το βιολογικό του φύλο για να πάρει τη θέση.
Οι κυβερνήσεις έχουν μέχρι στιγμής κρατήσει επισήμως σιγή ιχθύος σχετικά με μια υποψηφιότητα του Ρούτε, αλλά τρεις ανώτεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, που κράτησαν την ανωνυμία τους, δήλωσαν ότι αναμένεται να συγκεντρώσει ευρεία υποστήριξη. Ένας από αυτούς προέβλεψε ότι θα υποστηριχθεί από τις χώρες της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, για τις οποίες το κορυφαίο ζήτημα είναι η στάση του υποψηφίου απέναντι στη Ρωσία και την Ουκρανία.
«Ο Ρούτε έχει το πλεονέκτημα ότι είναι ένας πολύ έμπειρος πολιτικός από μια χώρα που παραδοσιακά αποτελούσε ιμάντα μετάδοσης μεταξύ των αγγλοσαξονικών και των ηπειρωτικών ευρωπαϊκών απόψεων. Θα μπορούσε να θεωρηθεί από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη [του ΝΑΤΟ] ως μια καλή συμβιβαστική λύση», δήλωσε ο Ben Schreer, εκτελεστικός διευθυντής του γραφείου του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών στο Βερολίνο.
Ωστόσο, η ανάληψη της κορυφαίας θέσης της συμμαχίας είναι θέμα παρασκηνιακών συμφωνιών και πιέσεων και για να κερδηθεί χρειάζεται η ομόφωνη υποστήριξη και των 31 μελών – κάτι που δεν ευνοεί πάντα τους πρώιμους υποψηφίους.
Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ πρέπει επίσης να λάβει το «πράσινο φως» και από τις ΗΠΑ, του σημαντικότερου μέλους της συμμαχίας. Προς το παρόν, ο Ρούτε δεν βρίσκει ανταπόκριση από τους νομοθέτες της Ουάσινγκτον.
«Μπορεί να τον έχω συναντήσει, αλλά δεν θυμάμαι», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μιτ Ρόμνεϊ. Ένας άλλος βασικός Ρεπουμπλικανός, ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, δήλωσε: «Δεν τον γνωρίζω. Δεν μου λέει τίποτα».
Οι Δημοκρατικοί δεν είναι πολύ καλύτερα ενημερωμένοι.
«Δεν τον γνωρίζω. Έχω ακούσει το όνομά του να ακούγεται, αλλά πέρα από αυτό δεν έχω ακούσει τίποτα άλλο», δήλωσε η γερουσιαστής Jeanne Shaheen. «Ενδιαφέρομαι για όλα τα ονόματα που μπορεί να προταθούν».
Ο πρόεδρος των Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Μπεν Κάρντιν είναι ένας από αυτούς που γνωρίζουν τον Ρούτε, λέγοντας ότι «τον σέβεται πολύ», αλλά προσθέτοντας: «Δεν έχω μιλήσει μαζί του πρόσφατα. Όλα όσα γνωρίζω γι’ αυτόν είναι θετικά».
Εκτός από το γεγονός ότι έχει μακρά πολιτική διαδρομή στην καθοδήγηση του ΝΑΤΟ μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι η εμπειρία του Ρούτε στον χειρισμό του Ντόναλντ Τραμπ, σε περίπτωση που ο πρώην πρόεδρος κάνει μια επιστροφή στις αμερικανικές εκλογές του επόμενου έτους.
«Ο Ρούτε ήταν πρωθυπουργός στην χώρα του, όταν ο Τραμπ ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ, οπότε αυτό βοηθάει», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους.
Σύμφωνα με το Politico ο Ρούτε, ένας 56χρονος Ολλανδός που διοικεί την πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ εδώ και 13 χρόνια, φημολογείται εδώ και καιρό ότι ενδιαφέρεται να μεταπηδήσει στο ΝΑΤΟ, δεδομένου ότι η καριέρα του στην εθνική πολιτική θα τελειώσει μετά τις βουλευτικές εκλογές της 22ας Νοεμβρίου στη χώρα.
Την Κυριακή, μίλησε ανοιχτά για τις φιλοδοξίες του σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό σταθμό Den Haag FM, λέγοντας ότι η θέση του γενικού γραμματέα «θα ήταν ενδιαφέρουσα, καθώς θα προσέφερε την ευκαιρία να συνεισφέρω για μερικά χρόνια στη διεθνή σκηνή σε μια περίοδο δραματικών παγκόσμιων αλλαγών».
Ακολούθησε τηλεφωνική επικοινωνία τη Δευτέρα με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο Ρούτε χαιρέτισε την ιδιότητα της Ολλανδίας ως της πρώτης χώρας εκτός της G7 που διαπραγματεύεται διμερείς δεσμεύσεις ασφαλείας με το Κίεβο – ένα βήμα που συμφωνήθηκε κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής των ηγετών του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο.
Η κυβέρνησή του έχει τοποθετηθεί προσεκτικά ως ένας από τους πιο αξιόπιστους εταίρους της Ουκρανίας.
Όταν η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν εμφανίστηκε αρχικά χλιαρή για την εκπαίδευση Ουκρανών πιλότων να πετούν μαχητικά αεροσκάφη F-16, η Ολλανδία πρωτοστάτησε τον Ιούλιο -μαζί με τη Δανία- στη δημιουργία ενός κέντρου εκπαίδευσης στη Ρουμανία και στη δυνητική μεταφορά των αεροσκαφών υψηλής τεχνολογίας στο Κίεβο. Χρειάστηκε να φτάσουν οι ΗΠΑ μέχρι τον Οκτώβριο για να συμφωνήσουν τελικά να ηγηθούν από κοινού της πρωτοβουλίας.
«Σας ευχαριστώ επίσης για την απόφαση σχετικά με το αεροσκάφος. Θα μας βοηθήσουν να ελέγξουμε τον ουρανό», δήλωσε ο Ζελένσκι στον Ρούτε.
Απομάκρυνση από τη Μόσχα
Όλα αυτά αποτελούν μέρος μιας σταθερής απομάκρυνσης από τη Ρωσία για τον Ρούτε, ο οποίος το 2011 στάθηκε χαρούμενος δίπλα στον πρώην πρόεδρο της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ και την τότε καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ κατά την παρουσίαση του έργου του αγωγού Nord Stream (που έκτοτε ανατινάχθηκε) για την αποστολή ρωσικού φυσικού αερίου δυτικά προς την ΕΕ.
Παρόλο που οι Κάτω Χώρες συνέχισαν να αγοράζουν ρωσικό αέριο από τον αγωγό μέχρι να τους το κόψει η Gazprom τον περασμένο Μάιο, ο Ρούτε μετατοπίζεται σταδιακά στο στρατόπεδο των ρωσόδουλων – μια δυναμική που επιταχύνθηκε από την κατάρριψη της πτήσης MH17 της Malaysia Airlines το 2014 πάνω από την ανατολική Ουκρανία από αυτονομιστές που υποστηρίζονται από τη Ρωσία, η οποία προκάλεσε τον θάνατο 198 Ολλανδών πολιτών.
«Από το 2014 έχουμε εξοικειωθεί πάρα πολύ με το μοτίβο της παρεμπόδισης, των αναληθειών και της αδικίας από τη Ρωσία και τον πρόεδρό της, τον Πούτιν», δήλωσε ο Ρούτε νωρίτερα φέτος, αφού δύο πρώην πράκτορες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών και ένας ηγέτης ουκρανών αυτονομιστών καταδικάστηκαν για φόνο από ολλανδικό δικαστήριο για την εμπλοκή τους στο περιστατικό της MH17.
«Δεν ήταν ποτέ ένα γεράκι της Ρωσίας. Αλλά έχει εξελιχθεί σε έναν πολύ σταθερό υποστηρικτή της Ουκρανίας», δήλωσε ο Rem Korteweg, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Clingendael, μια ολλανδική δεξαμενή σκέψης.
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός έχει επίσης γυαλίσει τα διατλαντικά διαπιστευτήριά του συνεργαζόμενος με την κυβέρνηση Μπάιντεν για την εφαρμογή μιας ουσιαστικής απαγόρευσης εξαγωγών κατά της Κίνας σε προηγμένο εξοπλισμό παραγωγής ημιαγωγών – παρόλο που η απόφαση παρέκαμψε την (πιο αργή) πορεία χάραξης πολιτικής της ΕΕ και εξόργισε τον ολλανδικό γίγαντα μικροτσίπ ASML.
Αναλλοίωτα χαρακτηριστικά
Ένα άλλο εμπόδιο για τον Ρούτε είναι το φύλο του. Από την ίδρυσή του το 1949, το ΝΑΤΟ διοικείται πάντα από άνδρα. Και ο Ρούτε, αν πάρει τη θέση, θα είναι ο τέταρτος Ολλανδός στη θέση αυτή, ξεπερνώντας όλες τις άλλες εθνικότητες.
Ωστόσο, ακούγεται ότι θέλουν το ΝΑΤΟ να διοικηθεί πλέον από μια γυναίκα.
«Υπάρχει μια πολύ μεγάλη πιθανότητα, δεδομένης της πολιτικής υποστήριξης προς αυτό, αυτή η θέση να πάει σε μια Ευρωπαία γυναίκα», δήλωσε ο Ρούτε στη ραδιοφωνική συνέντευξη. «Το οποίο θα ήταν επίσης πολύ καλό».
Η Εσθονή πρωθυπουργός Κάια Κάλας είναι μία από τις κορυφαίες φωνές παγκοσμίως για την υποστήριξη της Ουκρανίας, αλλά ορισμένοι στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ πιστεύουν ότι μια επικεφαλής του ΝΑΤΟ από τη Βαλτική θα ήταν πολύ προκλητική για τη Μόσχα.
Η πρωθυπουργός της Δανίας Mette Frederiksen είναι μια άλλη φημολογούμενη υποψήφια, αν και ορισμένες χώρες του ΝΑΤΟ είναι επιφυλακτικές στο να διορίσουν έναν τρίτο κατά σειρά Σκανδιναβό γενικό γραμματέα μετά τον Στόλτενμπεργκ και τον επίσης Δανό Anders Fogh Rasmussen.
Η Γαλλία, από την άλλη πλευρά, έχει καταστήσει σαφές ότι ο επόμενος ηγέτης θα πρέπει να προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ασκώντας βέτο σε βαριά ονόματα όπως η αναπληρώτρια πρωθυπουργός του Καναδά Chrystia Freeland, η οποία είναι ουκρανικής καταγωγής, καθώς και ο πρώην υπουργός Άμυνας της Βρετανίας Ben Wallace.
Ενδεχομένως, στις φήμες συγκαταλέγεται και η πρόεδρις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αν και επί του παρόντος διεκδικεί άλλη μια θητεία στην κορυφαία θέση της ΕΕ.
Όλες αυτές οι εκτιμήσεις, προς το παρόν, αφήνουν τον Ρούτε σε μια άνετη θέση στην κούρσα – αν και παραμένουν συγκρατημένες ανησυχίες.
Ο Korteweg σημείωσε την ικανότητα του Ρούτε να συνεργάζεται με διαφορετικά κόμματα σε διαδοχικές ολλανδικές κυβερνήσεις συνασπισμού, καθώς και με άλλους ηγέτες της ΕΕ και με διαφορετικούς ενοίκους του Λευκού Οίκου.
«Έχει ένα εξαιρετικό ταλέντο στο να συνεργάζεται καλά με όλους», είπε, προτού προσθέσει την επιφύλαξη ότι «αν και αυτό φαίνεται ως ένα πολύ θετικό χαρακτηριστικό, αυτό μπορεί επίσης να είναι το μεγαλύτερο μειονέκτημά του».
«Δεν θα χτυπήσει τη γροθιά του στο τραπέζι και δεν θα εκφοβίσει τους άλλους για να ακολουθήσουν τη θέση του. Ο ίδιος έχει πει ότι του λείπει το όραμα και ότι δεν είναι βαθιά σκεπτόμενος για την Ευρώπη … [Ο Ρούτε] θα είναι αποδεκτός από πολλούς, αλλά το ερώτημα είναι αν θα είναι πραγματικά ο πολλαπλασιαστής ισχύος που χρειάζεται το ΝΑΤΟ αυτή τη στιγμή».
