Κάθε εβδομάδα με τον Κώστα Μποτόπουλο
Καθαρά επικράτηση των σημαντικών εσωτερικών ειδήσεων αυτή τη βδομάδα. Και μάλιστα ενδεικτικών της μεγάλης εικόνας, ενώ η διεθνής αναταραχή μπορεί να αποδειχθεί πρόσκαιρη.
Τρεις οι δομικές, και μάλιστα εκτεινόμενες στο σύνολο των πεδίων (γενική οικονομία, τράπεζες, επιχειρηματικότητα), ελληνικές εξελίξεις.
Τι μας είπε και τι δεν μας είπε η 11η αξιολόγηση της “εποπτείας”
Η δημοσιοποίηση της 11ης αξιολόγησης, τελευταίας για φέτος και εισαγωγικής στον τελευταίο χρόνο της «μνημονιακής εποπτείας», δεν μάς έμαθε νέα πράγματα, έδειξε όμως καθαρά το πώς μας βλέπουν απέξω: με υψηλότερους από τους αναμενόμενους ρυθμούς ανάπτυξης, βελτίωση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους, διατήρηση αβεβαιοτήτων και δομικών αδυναμιών (πανδημία και ανάμιξη του κράτους, αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων, παραγωγικό μοντέλο με λίγα δυνατά στοιχεία, προβληματική σχέση υπογεννητικότητας –ανεργίας –ασφαλιστικού).
Για μια ακόμη φορά, πάντως, οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί «διαβάζουν» επιφανειακά το μεγάλο ζήτημα, και μεγάλο ζητούμενο, των μεταρρυθμίσεων: ναι μεν έγιναν πράγματι κάποια βήματα στις ιδιωτικοποιήσεις, στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, σε ορισμένες διοικητικές διαδικασίες όπως οι αδειοδοτήσεις και οι εγκρίσεις έργων, όμως τα αγκωνάρια είναι άλλα, και παραμένουν σχεδόν αμετακίνητα:
- απλούστερο και συνεκτικότερο φορολογικό σύστημα και καταπολέμηση φοροδιαφυγής,
- φιλικότερο προς τον πολίτη Δημόσιο και βελτίωση δημόσιων υπηρεσιών,
- μεγαλύτερη εξωστρέφεια και καινοτομία,
- υγιέστερη σχέση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Συνεχίζεται η βελτίωση των μεγεθών των τραπεζών
Στο τραπεζικό πεδίο, η βελτίωση των μεγεθών συνεχίζεται: αδιάλειπτη αύξηση καταθέσεων, αναβάθμιση αξιοπιστίας των συστημικών τραπεζών από τους οίκους αξιολόγησης, διατήρηση καλών όρων χρηματοδότησης από την ΕΚΤ, εξυγίανση των ισολογισμών, καλός ρυθμός πώλησης «κόκκινων δανείων» στα εξειδικευμένα ιδρύματα (funds), εκκίνηση στοχευμένης δανειοδότησης των επιχειρήσεων.
Παραμένουν, ωστόσο, προβλήματα εταιρικής διακυβέρνησης (οι τυπικές αλλαγές δεν έχουν συντελέσει στην αναγκαία αλλαγή εταιρικής κουλτούρας), υπερβολικός ακόμα δεσμός με το κράτος και εξάρτηση από την ΕΚΤ, αργοπορίες στη μετάβαση στην «ηλεκτρονική εποχή». Τα δυο μεγάλα μέτωπα στα οποία θα κριθεί η ουσιαστική πρόοδος είναι κι εδώ γνωστά και ανοιχτά: η άρδευση της πραγματικής οικονομίας και η συμμετοχή στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης.
ΔΕΗ: Η καθοριστική εξέλιξη
Η φαινομενικά πιο απροσδόκητη και δυνάμει πιο καθοριστική ελληνική εξέλιξη ήταν η αλλαγή μετοχικής σύνθεσης της ΔΕΗ. Αναλόγως της οπτικής γωνίας, μπορεί να θεωρηθεί δείγμα οπισθοχώρησης («απώλεια» εκ μέρους του Δημοσίου) ή επιτυχίας (κεφαλαιακή ενδυνάμωση ενός κρίσιμου οργανισμού).
Η αλήθεια είναι πως επελέγη μια καθαρά ιδιωτικοοικονομική διαδικασία αύξησης κεφαλαίου και ότι το κράτος δεν «αποσύρθηκε», αφού διατηρεί τον έλεγχο της επιχειρηματικής πορείας. Σαφές είναι επίσης ότι δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, αφού η αλλαγή πορείας, και διοίκησης, από την αρχή της παρούσας κυβερνητικής θητείας, είχε ακριβώς ως στόχο τον απεγκλωβισμό από την κρατική εξάρτηση.
Η επιλογή θα κριθεί στην πράξη, αλλά ήδη, αντικειμενικά, τα μεγέθη και οι προοπτικές έχουν βελτιωθεί σε σχέση με την καταστροφική περίοδο επί της προηγούμενης διακυβέρνησης. Το επόμενο, και βασικό, στοίχημα είναι η προσαρμογή στο νέο ευρωπαϊκό μοντέλο της «πράσινης» ενεργειακής ανάπτυξης.
Η κρίση του καπιταλισμού – στρατώνα
Το σημαντικότερο διεθνές γεγονός ήταν βέβαια η κρίση της κινεζικής εταιρίας Evergrande (πολύ εύγλωττα αυτά τα κινέζικα). Ένας κολοσσός που καταρρέει υπό το δυσβάσταχτο συνδυασμό ανεπαρκούς ζήτησης σε έναν υπερκορεσμένο τομέα (τον οικοδομικό) και εκτός ελέγχου χρεών, θα μπορούσε να αποτελέσει συστημικό κίνδυνο, πόσο μάλλον όταν λαμβάνει χώρα στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Όταν όμως αυτή η οικονομία είναι «καθοδηγούμενη», τα πράγματα αλλάζουν και οι πιθανότητες εξάπλωσης μειώνονται: ήδη η κινεζική κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρόεδρος «υπενθύμισαν» στην εταιρία ότι δεν πρέπει να χρεοκοπήσει και στις παγκόσμιες αγορές ότι έχουν τα εργαλεία για να μη γίνει αυτό.
Μετά τον καπιταλισμό-καζίνο της Lehman, η ανθρωπότητα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει σε ζωντανή μετάδοση τις συνέπειες του καπιταλισμού-στρατώνα. Και οι δυο μορφές είναι δυσλειτουργικές, μόνο που η ασύδοτη ελευθερία της πρώτης και η έλλειψη ελευθερίας της δεύτερης τούς προσδίδουν διαφορετικό, και διαφορετικά επικίνδυνο, περιεχόμενο.
Κώστας Μποτόπουλος
