Του Burak Bekdil*
Τι έφερε τους προέδρους Τουρκίας και Ρωσίας σε μια συμμαχία χωρίς αρχές; Ο γεωπολιτικός τους οπορτουνισμός ήταν μέρος αυτής της “κολεγιάς”, αλλά η βασική αιτία ήταν το εγγενές ιδεολογικό μίσος τους κατά του δυτικού πολιτισμού. Αυτό έκανε τελικά τον Τούρκο πρόεδρο χρήσιμο εργαλείο στην απερίσκεπτη εκστρατεία του Ρώσου προέδρου να στραφεί εναντίον της Δύσης.
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξόδεψε 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια από τα χρήματα των Τούρκων φορολογουμένων για να αγοράσει τους ρωσικής κατασκευής πυραύλους εδάφους-αέρος S-400, μόνο για να τους κρατήσει συσκευασμένους σε κάποια άγνωστη στρατιωτική αποθήκη, από φόβο των επιπλέον κυρώσεων των ΗΠΑ. Δεδομένου ότι η οικονομία της Τουρκίας διέρχεται μια άνευ προηγουμένου πτώση, ο Ερντογάν χρειάζεται ευρωπαϊκά δάνεια και επενδυτές.
Ο Ερντογάν φαίνεται να έχει πολλά θέλω. Θέλει να επαναδιαπραγματευτεί τη συμφωνία τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Θέλει η ΕΕ να καταργήσει τις απαιτήσεις βίζας για τους Τούρκους υπηκόους, μια επίπονη διαδικασία που περιλαμβάνει επιχειρηματίες, ακαδημαϊκούς και επαγγελματίες που σκοπεύουν να ταξιδέψουν στην Ευρώπη. Και τώρα που η Τουρκία έχει στερηθεί τα F-35 και η αεροπορία της χάνει μεγάλο μέρος της δύναμης πυρός της, θέλει το Κογκρέσο των ΗΠΑ να εγκρίνει την πώληση αεροσκαφών F-16 Block 70 στην Τουρκία.
Τα πολλά “θέλω” του Ερντογάν
Ο Ερντογάν φαίνεται να έχει πολλά θέλω. Θέλει να επαναδιαπραγματευτεί τη συμφωνία τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Θέλει η ΕΕ να καταργήσει τις απαιτήσεις βίζας για τους Τούρκους υπηκόους, μια επίπονη διαδικασία που περιλαμβάνει επιχειρηματίες, ακαδημαϊκούς και επαγγελματίες που σκοπεύουν να ταξιδέψουν στην Ευρώπη. Και τώρα που η Τουρκία έχει στερηθεί τα F-35 και η αεροπορία της χάνει μεγάλο μέρος της δύναμης πυρός της, θέλει το Κογκρέσο των ΗΠΑ να εγκρίνει την πώληση αεροσκαφών F-16 Block 70 στην Τουρκία.
Ένα παλιό τέχνασμα
Ο Ερντογάν έχει καταφύγει στο παλιό του τέχνασμα: να εξαπολύσει μια επίθεση γοητείας – στην ουσία μια φάρσα – ελπίζοντας να εξαπατήσει, για άλλη μια φορά, μερικούς αφελείς αξιωματούχους της Δύσης. Too little, too late. Ο Προεδρος της Τουρκίας Χορεύει στο ρυθμό του Πούτιν εδώ και αρκετά χρόνια. Είναι η περίπτωση του μικρού μαφιόζου που πάντα έχει στο νού τα λόγια του “κάπο”: «άμα μπεις μέσα, δεν μπορείς να βγεις».
Δείτε μια παραδοξολογία: Ο Ερντογάν φιλοξένησε πρόσφατα τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, στην Κωνσταντινούπολη και του είπε ότι η θέση της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ (μια εξέλιξη που τη στιγμή αυτή δεν είναι στις προτεραιότητες της Συμμαχίας). Την ίδια ώρα, ο Ερντογάν εκβίαζε το ΝΑΤΟ, έχοντας ενδεχομένως στο μυαλό του να αποτρέψει την ένταξη της Σουηδία (που αποτελεί προτεραιότητα της Συμμαχίας, αλλά για τον Πούτιν είναι η απόλυτη πρόκληση).
Ο Ερντογάν διόρισε μια νέα ομάδα για τη διαχείριση της ταραγμένης οικονομίας του και υποσχέθηκε να επιστρέψει στις φιλικές προς την αγορά πολιτικές. Προσκάλεσε δυτικούς τραπεζίτες και επενδυτές. Έδειξε ότι αλλάζει ρότα και ακουμπάει στη Δύση. Ο Πούτιν παρακολούθησε. Και παρακολουθούσε…
Μέχρι που μια μέρα του Αυγούστου ρωσικοί πύραυλοι έπληξαν τις εγκαταστάσεις της ουκρανικής εταιρείας κατασκευής αεροσκαφών και κινητήρων Motor Sich, μιας εταιρείας στρατηγικής σημασίας για την Τουρκία αλλά και την Ουκρανία**. Η Μόσχα έστελνε μήνυμα όχι μόνο στο Κίεβο αλλά και στην Άγκυρα. Η Motor Sich έχει στρατηγικούς δεσμούς με την τουρκική αεροδιαστημική βιομηχανία και παρέχει στην Τουρκία κινητήρες για τα ελικόπτερα, τα μαχητικά αεροσκάφη και τα ένοπλα μαχητικά drones.
Τρεις ημέρες μετά το χτύπημα, τουλάχιστον έξι Τούρκοι στρατιώτες σκοτώθηκαν, πιθανότατα από ρωσικούς πυραύλους, σε συγκρούσεις με Κούρδους μαχητές στο βόρειο Ιράκ.
«Θεωρούμε τις ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις ως ρωσική προειδοποίηση που αντικατοπτρίζει τη δυσαρέσκεια της Ρωσίας για μερικές τουρκικές πρωτοβουλίες», δήλωσε ανώτερος Τούρκος διπλωμάτης υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Υποψιαζόμαστε ότι η ρωσική ανοχή προς το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) μπορεί να ενέπνευσε αυτή την επίθεση… Ένας τρόπος που λέει ο Πούτιν, «Γεια, συμπεριφέρσου αλλιώς…».
Το ρεσάλτο
Λιγότερο από μία εβδομάδα μετά την επίθεση στα τουρκικά στρατεύματα, στη Μαύρη Θάλασσα, ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο έριξε προειδοποιητικούς πυροβολισμούς και Ρώσοι πεζοναύτες έκανα ρεσάλτο σε τουρκικό φορτηγό πλοίο που η Ρωσία ισχυρίστηκε ότι κατευθυνόταν προς την Ουκρανία.«Αυτό το είδος επιθετικότητας που ασκείται τόσο κοντά στην Κωνσταντινούποληκαι δεν σέβεται τα δικαιώματα της Τουρκίας πέρασε “απαρατήρητο” από την Άγκυρα », είπε στο Reuters ο Γιορούκ Ισίκ, γεωπολιτικός αναλυτής στην Κωνσταντινούπολη στην εταιρεία συμβούλων Bosphorus Observer.
Σπάει το εμπάργκο στη Μόσχα
Ωστόσο, καθώς ορισμένοι Δυτικοί αιθεροβάμονες τείνουν να πιστεύουν ότι ο Ερντογάν «αναθερμαίνει τις σχέσεις με τη Δύση», οι ΗΠΑ εξακολουθούν να ανησυχούν ότι η Τουρκία έχει γίνει κόμβος αποφυγής των ρωσικών κυρώσεων. Και επιπλέον έχει οργανώσει ένα «στόλο φάντασμα» που διακινεί ρωσικό πετρέλαιο. αλλά φιλοξενεί επίσης σε λιμάνια της ρωσικά πλοία που μεταφέρουν όπλα και προϊόντα που τελούν υπό κυρώσεις, όπως κατήγγειλε η Wall Street Journal στις 18 Αυγούστου: Η τουρκική εταιρεία Beks Ship Management, που εκμεταλλεύεται δεκάδες γηρασμένα πετρελαιοφόρα, συμμετέχει σε έναν «στόλο φάντασμα» εκατοντάδων πλοίων που βοηθούν τη Ρωσία να αποστέλλει το πετρέλαιο της παρά τις δυτικές κυρώσεις, ανέφερε η WSJ.
Εκπρόσωπος του μαχητικού πολιτικού ισλαμισμού
Ο Ερντογάν δεν έκρυψε ποτέ την αντιδυτική ιδεολογία του σε όλη την έκτασή της. Προέρχεται από τις τάξεις του μαχητικού πολιτικού ισλαμισμού της Τουρκίας που εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 υπό την ηγεσία του ιδεολόγου Νετζμετίν Ερμπακάν, του πρώτου Ισλαμιστή πρωθυπουργού της Τουρκίας και μέντορα του Ερντογάν. Στη ρητορική του Ερμπακάν, ο διαρκής αγώνας αφορά την επικράτηση των δικαίων του Ισλάμ απέναντι σε ένα συνασπισμό Σιωνιστών και ρατσιστών ιμπεριαλιστών — όλα τα άλλα είναι απλώς λεπτομέρειες. Στη σκέψη του, οι Σιωνιστές υποστηρίζουν την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ προκειμένου «να λιώσουν οι Τούρκοι μουσουλμάνοι σε μια κατσαρόλα Χριστιανισμού». Δείτε μερικές συμπεριφορές του:
- Σε μια ομιλία του το 2016, ο Ερντογάν δήλωσε για τις ευρωπαϊκές χώρες: «Αυτοί δεν είναι μόνο οι εχθροί μας… Πίσω τους κρύβονται σχέδια και συνωμοσίες από άλλες δυνάμεις». Επίσης το 2016 είπε ότι η τζιχάντ δεν αφορούσε ποτέ την τρομοκρατία. «Είναι ανάσταση… Είναι να δίνεις ζωή, να χτίζεις… Είναι να πολεμάς τους εχθρούς του Ισλάμ».
- Το 2020, ο Ερντογάν είπε ότι ο τότε Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν «χρειάζεται κάποιου είδους ψυχική θεραπεία» επειδή ο Μακρόν υποσχέθηκε να πατάξει τον ριζοσπαστικό ισλαμισμό στη Γαλλία, μετά τον αποκεφαλισμό του καθηγητή Ιστορίας Σαμουέλ Πάτι.
- Επίσης το 2020, ο Ερντογάν ευχήθηκε «ο Θεός να δώσει σε αυτό το έθνος πολλές ακόμη ευτυχισμένες κατακτήσεις» σε μια γιορτή όπου απήγγειλε από το Κοράνι, έναν χαιρετισμό στην οθωμανική εισβολή στα χριστιανικά εδάφη. Στους Ευρωπαίους ηγέτες είπε: «Είστε φασίστες με την πραγματική έννοια του όρου. Είστε όντως ο κρίκος της ναζιστικής αλυσίδας». Στην Ολλανδία, το 2020, αναβίωσε την γνωστή ατάκα του: «Είστε υπολείμματα των Ναζί και φασίστες».
Αυτός είναι ο άνθρωπος που ορισμένοι Δυτικοί πιστεύουν ότι «αναθερμαίνει τις σχέσεις του με τη Δύση». Η αντιδυτική ιδεολογία του Ερντογάν δεν έχει αλλάξει. Αυτό που αλλάζει από καιρό σε καιρό είναι πόσα δυτικά χρήματα και χάρες χρειάζεται.
—–
(*) Ο Burak Bekdil, ένας από τους κορυφαίους δημοσιογράφους της Τουρκίας, απολύθηκε πρόσφατα από την πιο γνωστή εφημερίδα της χώρας, της Χουριέτ, μετά από 29 χρόνια, επειδή έγραψε στο διεθνές Ινστιτούτο Gatestone τι συμβαίνει στην Τουρκία. Είναι μέλος του Φόρουμ Μέσης Ανατολής.
(**) Η Motor Sich κατασκευάζει κυρίως κινητήρες για αεροσκάφη, ελικόπτερα και UAV. Πρόκειται για την εταιρία η οποία παρέχει στην Τουρκία κινητήρες για τα UAV τύπου AKINCI (κινητήρας AI-450), KIZILELMA και ANKA-3 (κινητήρας AI-25TLT), καθώς και για τα επιθετικά ελικόπτερα ATAK-2 (κινητήρας TV3-117VMA-SBM1V-01T). Επίσης, υπάρχει συμφωνία Τουρκίας-Ουκρανίας για την χρήση κινητήρων της Motor Sich στα ελικόπτερα γενικής χρήσης T-925.
