Αντιμέτωπες με μια “σιωπηρή” κρίση χρέους βρίσκονται πολλές από αναδυόμενες οικονομίες του πλανήτη, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες που έχουν για την εξυπηρέτηση του χρέους τους τα υψηλά παρεμβατικά επιτόκια (κυρίως) των ΗΠΑ και το ισχυρό Δολάριο.
Μια κρίση χρέους σε αφωνία
Αυτό προειδοποιεί με ανησυχία η Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank), σύμφωνα με την οποία το περυσινό “ξεπούλημα” των ομολόγων που προκάλεσε τόσο η ταχεία άνοδος των επιτοκίων στις ισχυρές οικονομίες, όσο και το συναλλαγματικά ισχυρό δολάριο ΗΠΑ, δημιουργούν σχεδόν ανυπέρβλητα εμπόδια στην αναχρηματοδότηση χρέους – επανέκδοση ομολόγων που λήγουν – σε ξένα νομίσματα αναδυόμενων οικονομιών, καθώς οι επενδυτές μέχρι σήμερα δεν επέστρεψαν μαζικά σε αυτά λόγω της εκτίμησης, ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν “υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα”, καθηλώνοντας βεβαίως τις τιμές των κρατικών τίτλων και την προοπτική κερδοσκοπίας επ’ αυτών.
23% (από 5%) των αναδυόμενων οικονομιών με κόστος δανεισμού μεγαλύτερο κατά τουλάχιστον 10 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με ΗΠΑ
Για τη θεραπεία του προβλήματος, οι χώρες αυτές αναγκάζονται να προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια, για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον αγοραστών-επενδυτών των ομολόγων τους.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι ενώ το 2019 το ποσοστό των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων χωρών με κόστος δανεισμού μεγαλύτερο κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες (10%) ή περισσότερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο στις ΗΠΑ ήταν κάτω από 5%, σήμερα βρίσκεται στο σχεδόν πενταπλάσιο ποσοστό 23%. Ως αποτέλεσμα, το κόστος εξυπηρέτησης χρέους στις χώρες αυτές ως ποσοστό των δημοσίων εσόδων τους έχει γιγαντωθεί στο υψηλότερο επίπεδό του από το 2010, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Για τις χώρες με χαμηλό ΑΕΠ, το πρόβλημα είναι οξύ, ιδιαίτερα με δεδομένο ότι προέβησαν σε μεγάλο δανεισμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.
Όπως εκτιμά η Παγκόσμια Τράπεζα, σε αυτές τις συνθήκες οι αναδυόμενες και μεσαίου επιπέδου ΑΕΠ χώρες αντιμετωπίζουν την προοπτική το δημόσιο χρέος τους να ξεπεράσει κατά μέσο όρο το 78% του ΑΕΠ τους μέχρι το 2028 – σε τέσσερα χρόνια – από 53% προ δεκαετίας. Μάλιστα, οι εξελίξεις είναι τόσο δυσμενείς για δολαριακό δανεισμό από τις φτωχές χώρες του κόσμου, που οδήγησαν ήδη σε χρεοκοπία την Γκάνα και τη Σρι Λάνκα με πλήρη αδυναμία πρόσβασης στις αγορές χρήματος, με αρκετές ακόμα να καταφέρνουν μετά βίας να αποφύγουν την ίδια μοίρα.
Οι εξελίξεις προοιωνίζονται νέα βάσανα για τους φτωχότερους του πλανήτη, καθώς ο κύκλος του ολοένα διογκούμενου χρέους τους – όπως αυξάνουν τα επιτόκια για να μπορούν να δανειστούν – προκαλεί διεύρυνση των δημοσιονομικών τους ελλειμμάτων και τελικά περιορισμό των δημοσίων δαπανών – (νέα) λιτότητα. Μάλιστα, τα επίμονα υψηλά παρεμβατικά επιτόκια των ΗΠΑ αναγκάζει τις φτωχές χώρες να διατηρήσουν και τα παρεμβατικά επιτόκια των δικών τους νομισμάτων σε υψηλό επίπεδο ακόμα και όταν η οικονομία τους θα επέτρεπε την αποκλιμάκωσή τους, καθώς αν τα μείωναν θα προκαλούσαν την επιτάχυνση της συναλλαγματικής διολίσθησης των νομισμάτων τους.
Σύμφωνα με την Dealogic, η συνολική αξία των ομολόγων σε ξένα νόμισμα, που εκδίδουν οι αναδυόμενες αγορές έχει μειωθεί σημαντικά την τελευταία διετία, στα 360 δισ. Δολάρια ΗΠΑ μέχρις στιγμής εφέτος, έναντι 380 δισ. Δολαρίων το 2022 και 700-800 δισ. Δολαρίων ετησίως τα έτη 2020 και 2021.
