Σε μία κίνηση που προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι σταματά αμέσως το πρόγραμμα της «χρυσής βίζα» που σκοπό είχε να φέρει στη χώρα ξένους επενδυτές.
Η υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Τζόνσον, Πρίτι Πατέλ, ανακοίνωσε ότι καταργεί αυτοστιγμεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα, μετά από καταγγελίες για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, ιδίως από Ρώσους ολιγάρχες, κάποιοι εκ των οποίων φέρονται να σχετίζονται ακόμα και με το Κρεμλίνο. Επίσης, «χρυσή βίζα» φέρονται να έχουν λάβει και επιχειρηματίες προερχόμενοι από την Κίνα, χώρα που θεωρείται ως κορυφαίος στρατηγικός αντίπαλιος της Δύσης.
Τι προβλέπει η «χρυσή βίζα»
Το πρόγραμμα -το οποίο προκάλεσε πολιτική θύελλα και στην Κύπρο– προέβλεπε τη χορήγηση σε ξένους επενδυτές άδεια παραμονής στη χώρα, υπό την προϋπόθεση ότι θα επένδυαν τουλάχιστον δύο εκατομμύρια λίρες, ωστόσο, όσο μεγαλύτερο είναι το ποσό της επένδυσης τόσο μικρότερος είναι ο χρόνος αναμονής για την άδεια μόνιμης παραμονής στη χώρα και κυμαίνεται από δύο (με επένδυση δέκα εκατομμυρίων λιρών) ως πέντε χρόνια (με την ελάχιστη επένδυση των δύο εκατομμυρίων).
Σύμφωνα με τα στοιχεία του βρετανικού ΥΠΕΣ, σχεδόν 2.600 Ρώσοι πολίτες έλαβαν τη «χρυσή βίζα» από το 2008, οπότε και άρχισε το πρόγραμμα, ως το 2020, οπότε και ανεστάλη, λόγω της πανδημίας του κοροναϊού. Η αντιπολίτευση έχει κατηγορήσει την κυβέρνηση ότι έχει δεχθεί μεγάλες δωρεές από Ρώσους μεγιστάνες που μετοίκησαν στη Βρετανία, ενώ ΜΚΟ κάνουν λόγο για «ξέπλυμα μαύρου χρήματος» μέσω του Σίτι, αλλά και μέσω αγορών πανάκριβων κατοικιών σε διάφορες περιοχές της Βρετανίας.
«Πλυντήριο» μαύρου χρήματος
Ανακοινώνοντας την απόφαση για το τέλος του προγράμματος, η Πρίτι Πατέλ είπε ότι «αυτό είναι η αρχή για μια νέα προσπάθεια καταπολέμησης της απάτης και του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος», προσθέτοντας ότι ετοιμάζεται και νόμος για την καταπολέμηση του Οικονομικού Εγκλήματος και ότι σύντομα θα ανακοινωθούν και τα αποτελέσματα έρευνας για 3.000 πολυεκατομμυριούχους που έλαβαν «χρυσή βίζα» από το 2008 ως το 2015, εκ των οποίων οι 700 είναι ρωσικής καταγωγής.
Εδώ και καιρό το πρόγραμμα της «χρυσής βίζα» δέχεται αυστηρή κριτική από πολλές πλευρές. Ανεξάρτητες οργανώσεις αποκάλυψαν ότι σχεδόν 6.5000 από όσους έχουν επωφεληθεί από το πρόγραμμα ελέγχθηκαν ως «πιθανές απειλές για την εθνική ασφάλεια» της Βρετανίας. Ωστόσο, το βασικό ζήτημα είναι η αδιαφάνεια των χρημάτων που εισρρέουν στη Βρετανία, η οποία κατηγορείται και διεθνώς ως «πλυντήριο μαύρου χρήματος».
Ο ρόλος της ουκρανικής κρίσης
Σε μια προσπάθεια ελέγχου της κατάστασης, η βρετανική κυβέρνηση έχει περάσει νόμους, βάσει των οποίων μπορεί να ελέγχει τα περιουσιακά στοιχεία και την προέλευσή τους, όσον αφορά σε αποδέκτες της «χρυσής βίζα», ωστόσο, τα αποτελέσματα ως τώρα ήταν πενιχρά, καθώς οι επιχειρηματίες που κάνουν αίτηση κρύβουν πολλά στοιχεία πίσω από «εταιρείες-κελύφη» ή έχουν τα χρήματά τους σε φορολογικούς παραδείσους.
Φαίνεται, ωστόσο, ότι η κρίση στην Ουκρανία και οι πιέσεις από την Ουάσινγκτον σπρώχνουν την κυβέρνηση Τζόνσον να λάβει πιο αυστηρά μέτρα κατά των Ρώσων ολιγαρχών που βρίσκουν πολυτελές καταφύγιο στη Βρετανία, υποχρεώνοντάς την να αναθεωρήσει προγράμματα όπως αυτό της «χρυσής βίζα» και να στραφεί σε άλλες μεθόδους προσέλκυσης ξένων επενδυτών, όπως, για παράδειγμα στο πιο διαφανές πρόγραμμα επενδύσεων στην καινοτομία.
