Ρίγη προκαλεί η διακηρυγμένη πρόθεση του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την απόκτηση πυρηνικών όπλων, μέσω της κατασκευής τριών εργοστασίων. Ο ίδιος, το έχει παραδεχθεί δημόσια, ενώ για πολλούς διεθνείς αναλυτές, μία πρόσθετη απόδειξη ότι έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή το σχέδιό του είναι η σταθερή, εδώ και δύο και πλέον χρόνια, ενίσχυση της συνεργασίας Τουρκίας Πακιστάν, το οποίο διαθέτει πυρηνικά όπλα και από το 2018 η Άγκυρα προμηθεύει με “εξελιγμένα όπλα”.
Ενδεικτικό της εύλογης ανησυχίας που προκαλούν οι σχεδιασμοί του Ερντογάν είναι ότι στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε προ τριών εβδομάδων ο υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας με τον Αμερικανό ομόλογό του, πέραν των άλλων θεμάτων, έθιξε και αυτό το θέμα.
Πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου της Νότιας Τουρκίας
Σύμφωνα με πληροφορίες ( Καθημερινή της Κυριακής ), ο κ. Δένδιας ανέφερε στον Τόνι Μπλίνκεν τις πολλαπλές προβληματικές πτυχές της κατασκευής του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου της Νότιας Τουρκίας.
Από το γεγονός ότι αποτελεί απειλή ασφαλείας σε απόσταση αναπνοής από άλλα κράτη στην περιοχή και πως αποτελεί την μεγαλύτερη επένδυση που έχει κάνει η Ρωσία στο εξωτερικό, μέχρι την απροθυμία της Αγκυρας να μοιραστεί πληροφορίες.
Ο κ. Δένδιας επισήμανε, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ότι το Ακούγιου μπορεί να γίνει ένα «Τσερνόμπιλ» της Ανατολικής Μεσογείου.
Το σχέδιο Ερντογάν για τρία εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας
Η Αθήνα έχει στρέψει την προσοχή της για χρόνια σε αυτή την ύποπτη επιχείρηση της Τουρκίας. Σε αναφορές αρμόδιων υπηρεσιών, καθίσταται σαφές ότι η Τουρκία, μέσω της δημιουργίας μονάδων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, αποκτά τεχνογνωσία και πρόσβαση σε υλικά, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Ελληνες αξιωματούχοι, που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, αναφέρουν ότι η Τουρκία υλοποιεί σχέδιο κατασκευής συνολικά τριών εργοστασίων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας.
Ταυτόχρονα, εκπαιδεύει πυρηνικούς μηχανικούς και μεθοδεύει την πρόσβασή της στα λεγόμενα «διττά» υλικά. Πρώτες ύλες και εξοπλισμό που προορίζεται όχι μόνο για εμπορική αλλά ταυτόχρονα και στρατιωτική χρήση.
Μονάδα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Ακούγιου
Το πιο προχωρημένο από τα τρία σχέδια αφορά στη δημιουργία μονάδας παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στην περιοχή του Ακούγιου, στις νοτιοανατολικές ακτές της Τουρκίας, κοντά στην Μερσίνη.
Αλλα δύο εργοστάσια κατασκευάζονται ή σχεδιάζεται να κατασκευαστούν στη Σινώπη και την Ανατολική Θράκη, στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία.
Τη φιλοδοξία του για μετατροπή της Τουρκίας σε πυρηνική δύναμη έχει άλλωστε δημόσια εκφράσει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. «Κάποιες χώρες διαθέτουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές. Αλλά μας λένε ότι εμείς δεν μπορούμε να αποκτήσουμε. Αυτό δεν μπορώ να το δεχτώ» είχε δημόσια δηλώσει τον Σεπτέμβριο του 2019 απευθυνόμενος σε μέλη του κόμματός του.
Η συμφωνία Ερντογάν με τη Rosatom
Η συμφωνία για τη δημιουργία του εργοστασίου στο Ακούγιου υπεγράφη το 2010 ανάμεσα στο τουρκικό κράτος και τη «Rosatom», την κρατική εταιρεία παραγωγής πυρηνικής ενέργειας της Ρωσίας.
Το κόστος του έργου ανέρχεται στα 22 δισ. δολάρια και προβλέπει την κατασκευή τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων, ισχύος 1.200 MW έκαστος.
Οι δύο απ’ αυτούς είναι ήδη υπό κατασκευή, με τον πρώτο να προγραμματίζεται να τεθεί σε λειτουργία το 2023, στην 100η επέτειο της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Ωστόσο, το εργοστάσιο δεν αναμένεται να είναι πλήρως λειτουργικό πριν το 2025.
Εκτιμάται ότι ο πυρηνικός σταθμός του Ακούγιου θα καλύπτει περίπου το 8%-10% των αναγκών της Τουρκίας σε ηλεκτρική ενέργεια και έχει εκτιμώμενη διάρκεια ζωής τουλάχιστον 60 χρόνια.
Η ρωσική Rosatom χρηματοδοτεί το έργο μέσω της θυγατρικής εταιρείας «Akkuyu Nukleer JSC» με έδρα την Τουρκία (η Rosatom έχει το 99% του μετοχικού κεφαλαίου από το 2010).
Η μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση των τελευταίων 17 ετών
Πρόκειται για την μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση των τελευταίων 17 ετών, στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.
Ως προς το Ακούγιου σημειώνεται ότι προς το παρόν δεν έχουν πραγματοποιηθεί τα απαιτούμενα stress tests, δηλαδή την αξιολόγηση τεχνικών θεμάτων, περιλαμβανομένων των σεισμικών κινδύνων.
Το 2013 η κυβέρνηση της Τουρκίας ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με την Mitsubishi Heavy Industry και τη γαλλική Areva για τη κατασκευή ενός δεύτερου πυρηνικού εργοστασίου στην περιοχή της Σινώπης.
Στην πορεία των συζητήσεων ωστόσο, ανέκυψαν διαφωνίες. Η ιαπωνική εταιρεία αποχώρησε από τις συζητήσεις και το μέλλον του σχεδίου παραμένει αβέβαιο.
Η συμφωνία με την Κίνα
Αντ’ αυτού, η κρατική εταιρεία ενέργειας της γειτονικής χώρας ήρθε σε συμφωνία με την Κίνα για την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στην παραθαλάσσια πόλη Igneada της Ανατολικής Θράκης, σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων από τα σύνορα με τη Βουλγαρία.
Τον Μάιο μάλιστα, η ευρύτερη περιοχή κηρύχθηκε στρατιωτική ζώνη προκειμένου, όπως παρατηρούν αρμόδιοι Ελληνες αξιωματούχοι, να επιταχυνθεί η διαδικασία απαλλοτρίωσης των εκτάσεων, όπου πρόκειται χωροθετηθεί το εργοστάσιο.
Στη γειτονική χώρα υπάρχουν δύο κοιτάσματα ουρανίου. Το πρώτο και πιο παλιό βρίσκεται στην περιοχή Yozgat στην κεντρική Τουρκία.
Ενα δεύτερο ανακαλύφθηκε κοντά στην πόλη Sefaatli, στην ίδια περίπου περιοχή. Το 2015 η ανάπτυξη του κοιτάσματος ανετέθη σε αμερικανική εταιρεία ωστόσο, τρία χρόνια αργότερα και λόγω -προφανώς- της κρίσης που ανέκυψε στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, η συμφωνία ματαιώθηκε.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το διπλωματικό άνοιγμα της Τουρκίας σε αφρικανικές χώρες με πλούσια κοιτάσματα ουρανίου, όπως ο Νίγηρας και το Τσαντ δεν είναι άσχετο με τις πυρηνικές φιλοδοξίες της.
Οι επαφές Τούρκων αξιωματούχων με τις Ένοπλες Δυνάμεις του Πακιστάν
Στην προσπάθεια μετασχηματισμού της Τουρκίας σε πυρηνική δύναμη, εντάσσουν Ελληνες και διεθνείς αναλυτές τις επαφές Τούρκων αξιωματούχων με στελέχη της κυβέρνησης και των Ενόπλων Δυνάμεων του Πακιστάν.
Της μιας από τις 9 χώρες παγκοσμίως που διαθέτουν πυρηνικά όπλα.
Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα στο διεθνή Τύπο, αντικείμενο της συνάντησης αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων Πακιστάν και Τουρκίας, που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου στην Αγκυρα ήταν η υπογραφή συμφωνίας για την παροχή τεχνογνωσίας από το Πακιστάν σε θέματα κατασκευής πυρηνικών όπλων, πιθανόν δε και πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.
