Όπως έγινε γνωστό, η Ουάσινγκτον ετοιμάζεται να στείλει στην Αθήνα την Επιστολή Αποδοχής (LoA) του αιτήματος της Ελλάδας για αγορά 20+20 μαχητικών αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35, μετά από ένα διάστημα που το ζήτημα είχε φανεί ότι… έχει μπει στο ψυγείο.
Προφανώς δεν διέφυγε από τους πιο παρατηρητικούς αναλυτές, ότι η επανεκκίνηση – και επιτάχυνση – του ζητήματος της απόκτησης των υπερεξελιγμένων μαχητικών από την Ελλάδα συνέπεσε με την κύρωση από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση των πρωτοκόλλων ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, την υπογραφή της απόφασης αυτής από τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και την επιστολή του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, προς το Κογκρέσο, με την οποία παρακινούσε τους Αμερικανούς νομοθέτες να εγκρίνουν και γρήγορα το αίτημα για πώληση στην Τουρκία 40 νέων και 80 κιτ αναβάθμισης παλιότερων μαχητικών F-16.
Μόχλευση
To τελευταίο διάστημα ήταν κοινό μυστικό ότι η Ουάσινγκτον χρησιμοποιούσε το αίτημα της Τουρκίας για αναβάθμιση του στόλου της Πολεμικής Αεροπορίας της (αλλά και το «μπάσιμο» της Ελλάδας στο παιχνίδι των F-35) ως μοχλό για να πιέσει τον Ερντογάν να κυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στη συμμαχία. Πληροφορίες αναφέρουν ότι, κατά την τελευταία του επίσκεψη στην Τουρκία, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν, είχε καταστήσει απολύτως σαφές στον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, ότι:
- πρώτον, όσο η Τουρκία θα καθυστερεί να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, τόσο τα F-16 θα παραμένουν «στον πάγο» και
- δεύτερον, ότι αν δεν υπήρχε σύντομα εξέλιξη στο θέμα, τότε η Ουάσινγκτον δεν θα μπορούσε να κάνει άλλο «καθυστέρηση» και θα προχωρούσε στην πώληση των F-35 στην Ελλάδα, μια πώληση για την οποία στο Κογκρέσο δεν υπήρχε καμία αντίρρηση.
Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική για το κύρος του Ερντογάν, ο οποίος θα έβλεπε την Ελλάδα να «αλλάζει πίστα» στον τομέα της αεροπορικής άμυνας και την Τουρκία να κινδυνεύει να βιώσει τη μοίρα της πολεμικής αεροπορίας του Ιράν, η οποία αναγκάζεται να «κανιβαλίζει» αεροσκάφη για να διατηρεί κάποια – παλιά – μαχητικά σε επιχειρησιακή ετοιμότητα. Πολλώ δε μάλλον, όταν η προσπάθεια της Άγκυρας να αποκτήσει Eurofighter Typhoon φαίνεται ότι «πέφτει σε τοίχο» λόγω αντιρρήσεων της Γερμανίας, ενώ μια στροφή προς τη Ρωσία θα σήμαινε ακόμα μεγαλύτερη κρίση με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.
Διαβεβαιώσεις
Ταυτόχρονα, ο Άντονι Μπλίνκεν, κατά τη συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, στα Χανία, είχε καταστήσει απολύτως σαφές επίσης, ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να υπαναχωρήσουν των δεσμεύσεών τους προς την Ελλάδα, όσον αφορά στα εξοπλιστικά προγράμματα, κάτι που επί της ουσίας είχε αφεθεί να εννοηθεί και από τις δύο πλευρές μετά τη συνάντηση. Οπότε, τα νέα για την επιτάχυνση της διαδικασίας για τα F-35 ουσιαστικά επικυρώνουν τις εξαιρετικές σχέσεις των δύο χωρών, αλλά και τη διάθεσή τους να συνεργαστούν ακόμα περισσότερο σε όλους τους τομείς με έμφαση στην άμυνα και τη διπλωματία.
Όπως σημείωναν διπλωματικές πηγές στην Αθήνα, για το ζήτημα των F-16, «κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει την πώληση αμυντικού υλικού των ΗΠΑ προς τρίτες χώρες. Για την Ελλάδα ειναι σημαντικό να διασφαλισθεί οτι οποιοσδήποτε τέτοιος εξοπλισμός δεν θα χρησιμοποιηθεί εναντίον της», ουσιαστικά αντηχώντας τις επιφυλάξεις που ακούγονται από το ελληνικό λόμπι στην Ουάσινγκτον. Επίσης, υπογράμμισαν ότι «η Ελλάδα επιδιώκει μεγιστοποίηση των δικών της ωφελημάτων που αφορούν φυσικά την απόκτηση του πέμπτης γενιάς μαχητικού F-35 αλλά και ό,τι άλλο αμυντικό υλικό αποκτήσει από τους Αμερικανούς».
Προϋποθέσεις
Στο πλαίσιο αυτό, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι αρμόδιοι Αμερικανοί νομοθέτες θα εγκρίνουν την πώληση των F-16 στην Τουρκία υπό την προϋπόθεση ότι η Άγκυρα δεν θα τα χρησιμοποιήσει για προκλήσεις κατά της Ελλάδας, αλλά ούτε και για επιθέσεις σε συμμάχους των ΗΠΑ σε άλλες χώρες (π.χ. τους Κούρδους στη Συρία). Μάλιστα, πηγές στην Αθήνα εκτιμούν ότι η Ουάσινγκτον έχει τον τρόπο να διασφαλίσει την τήρηση των προϋποθέσεων αυτών, ενώ προστίθεται με νόημα ότι το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει ο Ερντογάν όσον αφορά στην παλαιότητα του στόλου της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας δεν του αφήνει και πολλά περιθώρια για «ανατολίτικο παζάρι»
Ταυτόχρονα, πάντως, πηγές αναφέρουν ότι η Ουάσινγκτον θεωρεί ότι με την έγκριση της πώλησης των F-35 στην Ελλάδα θα καθησυχαστούν οι προβληματισμοί Αμερικανών νομοθετών σχετικά με τις ισορροπίες δυνάμεων στο Αιγαίο και, ταυτόχρονα, θα ενισχυθεί σημαντικά η ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, σε μια περίοδο μεγάλων αναταράξεων, τόσο στην Ουκρανία, όσο και στη Μέση Ανατολή. Στην ουσία, έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, η κατάσταση θεωρείται «win-win» για όλες τις πλευρές, έστω κι αν η Τουρκία παραμένει εκτός προγράμματος F-35 όσο διατηρεί στο οπλοστάσιό της το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400.
