Προβληματισμό έχει προκαλέσει στις υγειονομικές αρχές της Ε.Ε. η απόφαση εννέα χωρών-μελών να «παγώσουν» προσωρινά τους εμβολιασμούς των πολιτών τους με το εμβόλιο της AstraZeneca.
Συγκεκριμένα, μετά τις Αυστρία, Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία και Λουξεμβούργο που σταμάτησαν τη χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca από συγκεκριμένη παρτίδα, η Δανία, η Νορβηγία και η Ισλανδία ανακοίνωσαν χθες ότι αναβάλλουν προληπτικά τους εμβολιασμούς με όλα τα εμβόλια της εταιρίας που έχουν στη διάθεσή τους, με αφορμή τα περιστατικά θρομβώσεων που έχουν αναφερθεί. Παράλληλα η ιταλική ρυθμιστική αρχή φαρμάκων ανακοίνωσε και αυτή ότι διακόπτει την χορήγηση εμβολίων από την παρτίδα που ήταν σε χρήση στην Αυστρία.
Βέβαια ο ΕΜΑ υπογραμμίζει ότι “τα πλεονεκτήματα του εμβολίου εξακολουθούν να υπερισχύουν των κινδύνων” καθώς και ότι “το εμβόλιο μπορεί να συνεχίσει να χορηγείται κατά τη διάρκεια της έρευνας” που έχει ξεκινήσει, αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε. Η ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή χαρακτήρισε τη διακοπή των εμβολιασμών “προληπτικό μέτρο”, σημειώνοντας ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι το εμβόλιο προκάλεσε αυτούς τους θρόμβους.
Όμως τι ακριβώς είναι το εμβόλιο που η AstraZeneca ανέπτυξε σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης; Παρακάτω πέντα βασικά στοιχεία για αυτό:
Αναπτύχθηκε από έναν κοινό ιό στους χιμπατζήδες
Το εμβόλιο αυτό αναπτύχθηκε από τους ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης μαζί με τον βρετανικό κολοσσό AstraZeneca.
Είναι ένα εμβόλιο “ιικού φορέα”: παίρνει ως υποστήριξη έναν άλλο ιό (έναν αδενοϊό κοινό στους χιμπατζήδες) ο οποίος έχει αποδυναμωθεί και τροποποιηθεί γενετικά για να εμποδίσει τον νέο κορονοϊό να αναπαραχθεί στον ανθρώπινο οργανισμό.
Ο τρόπος του στην παράδοση του γενετικού υλικού στα κύτταρα, διατάσσοντάς τα να επιτεθούν στον SARS-CoV-2, παρουσιάστηκε ως “Δούρειος Ίππος”.
Είναι φθηνό και πρακτικό
Το εμβόλιο των AstraZeneca/Οξφόρδης έχει το πλεονέκτημα ότι είναι φθηνό (σχεδόν 2,50 ευρώ η δόση, με διακυμάνσεις ανάλογα με τα κόστη των τοπικών παραγωγών). Κατόπιν αιτήματος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η AstraZeneca δεσμεύτηκε να μην αποκομίσει κέρδη από το προϊόν αυτό.
Το συγκεκριμένο εμβόλιο είναι επίσης εύκολο να αποθηκευτεί: μπορεί να διατηρηθεί σε θερμοκρασία ψυγείου, δηλαδή μεταξύ 2 και 8 βαθμών Κελσίου, αντίθετα με τα εμβόλια της Moderna και των Pfizer/BioNTech που δεν μπορούν να αποθηκευτούν μακροπρόθεσμα παρά σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία (-20 βαθμοί Κελσίου για το πρώτο, -70 βαθμοί Κελσίου για το δεύτερο). Αυτό διευκολύνει έναν εμβολιασμό σε μεγάλη κλίμακα.
Σύγχυση όσον αφορά την αποτελεσματικότητα
Σύμφωνα με την AstraZeneca, το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό σε ποσοστό 70% (έναντι πάνω από 90% για τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech και της Moderna), αποτέλεσμα επικυρωμένο από το επιστημονικό περιοδικό The Lancet.
Στα πρώτα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν, αποκλίσεις στην αποτελεσματικότητα ανάλογα με τη δοσολογία, που συνδέονταν με ένα σφάλμα, είχαν σπείρει αμφιβολίες και προκάλεσαν επικρίσεις, ωθώντας την εταιρία να διενεργήσει πρόσθετες μελέτες.
Η αποτελεσματικότητά του στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αμφισβητήθηκε επίσης στην Ευρώπη, ελλείψει επαρκών στοιχείων, προτού μελέτες εμφανιστούν καθησυχαστικές. Χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία επέτρεψαν τελικά τη χρήση του γι’ αυτή την ηλικιακή ομάδα, ελπίζοντας να επιταχύνουν τις εκστρατείες τους για τον εμβολιασμό.
Μελέτη που διεξήχθη από τις υγειονομικές αρχές στην Αγγλία έδειξαν συγκεκριμένα προστασία μεταξύ 60% και 73% έναντι των συμπτωματικών μορφών στα άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών, με μια μόνο δόση.
Ύποπτοι θρόμβοι στο αίμα
Η Δανία ανακοίνωσε σήμερα την αναστολή της χρήσης του εμβολίου της AstraZeneca προληπτικά λόγω φόβων που σχετίζονται με τη δημιουργία θρόμβων αίματος σε εμβολιασμένα άτομα. Η Εθνική Υπηρεσία Υγείας επισήμανε ότι δεν υπάρχει επί του παρόντος σύνδεση μεταξύ του εμβολίου και των θρόμβων.
Εκπρόσωπος της AstraZeneca διαβεβαίωσε ότι “η ασφάλεια του εμβολίου μελετήθηκε ευρέως στις κλινικές δοκιμές της 3ης φάσης και τα στοιχεία που εξετάστηκαν από ομότιμους επιβεβαιώνουν ότι το εμβόλιο ήταν γενικά καλά ανεκτό”.
Η Αυστρία είχε ανακοινώσει τη Δευτέρα ότι ανέστειλε τη χρήση μιας παρτίδας εμβολίων που παράχθηκαν από το βρετανικό εργαστήριο, μετά τον θάνατο 49χρονης νοσοκόμας που κατέληξε από “σοβαρές διαταραχές πήξης του αίματος” μερικές ημέρες μετά τη χορήγησή του.
Άλλες τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες, η Εσθονία, η Λιθουανία, η Λετονία και το Λουξεμβούργο, ανέστειλαν αμέσως τη χρήση δόσεων που προέρχονται από την ίδια παρτίδα, η οποία παραδόθηκε σε 17 χώρες και περιλάμβανε ένα εκατομμύριο εμβόλια.
Καθυστερήσεις στις παραδόσεις
Το εμβόλιο εγκρίθηκε αρχικά από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο παράγγειλε 100 εκατομμύρια δόσεις. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι καθυστερήσεις στην παράδοση προκάλεσαν έντονες επικρίσεις στην Ευρώπη, καθώς η εταιρία παρείχε στο Ηνωμένο Βασίλειο το απόθεμα που είχε υποσχεθεί.
Η AstraZeneca είχε ανακοινώσει τον Ιανουάριο ότι δεν μπορούσε να παραδώσει στο πρώτο τρίμηνο παρά το ένα τρίτο των 120 εκατομμυρίων δόσεων που είχε αρχικά υποσχεθεί στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Η Ιταλία μπλόκαρε πρόσφατα την εξαγωγή 250.000 δόσεων, επικαλούμενη κυρίως την “παρατεταμένη έλλειψη” και “καθυστερήσεις στον εφοδιασμό”.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε ότι και άλλες χώρες μπορεί να μπλοκάρουν εξαγωγές. Δήλωσε επίσης ότι η AstraZeneca δεν έχει παραδώσει παρά “λιγότερο από το 10%” των δόσεων που παραγγέλθηκαν μεταξύ Δεκεμβρίου και Μαρτίου.
