Του Παναγιώτη Γ. Χαλβατσιώτη*
Η κλιματική αλλαγή κρύβει πολλούς κινδύνους για την υγεία και την ποιότητα της ζωής μας. Επηρεάζει την διατροφή μας, τον αέρα που αναπνέουμε, το νερό που πίνουμε αλλά και αρνητικά τον χώρο που διαμένουμε. Η κλιματική αλλαγή επιδρά στην υγεία μας είτε επιβαρύνοντας την εξέλιξη ενός χρόνιου νοσήματος με την πρόκληση υποτροπών, ή με την ανάπτυξη νέων προβληματικών καταστάσεων που επιδεινώνουν την υγεία μας.
Οι περιπτώσεις αυτές είναι περισσότερο ορατές στις περιοχές που δέχονται αισθητά τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής. Το εύρος των επιδράσεων αφορά νοσήματα του καρδιοαναπνευστικού, εκείνων που μεταδίδονται μέσω εντόμων όπως η Ελονοσία, Νόσος Lyme αλλά και του Δυτικού Νείλου, αλλά και των νοσημάτων που σχετίζονται με μολυσμένο πόσιμο νερό, ατυχήματα και βίαιους θανάτους.
Στο βάθος του χρόνου παρατηρείται επίσης αύξηση των εγκλημάτων βίας καθώς και ψυχικές επιβαρύνσεις στο πληθυσμό των περιοχών όπου συμβαίνουν φυσικές καταστροφές. Η εμφάνιση τυχών προβλημάτων υγείας σχετίζεται με την έκταση της έκθεσης κάποιου ατόμου στις περιβαλλοντικές αλλαγές, το ατομικό του ιατρικό ιστορικό καθώς και με την ηλικιακή του ομάδα, δηλαδή αν ανήκει για παράδειγμα στην βρεφονηπιακή ή τρίτη ηλικία. Τέλος, οι επιβαρύνσεις διαφοροποιούνται από την ικανότητα που αναπτύσσει κάποιο άτομο να αντιμετωπίζει με επιτυχία εξατομικευμένα αιφνίδιες και επομένως μη αναμενόμενες μειώσεις του εισοδήματός του, αλλαγές των συνθηκών διαβίωσής του, της πρόσβαση σε Υγειονομικές μονάδες.
Οι φυσικές καταστροφές
Σχετικές επιβαρύνσεις επιφέρουν οι φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με την Κλιματική αλλαγή, όπως είναι οι έντονες βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες ή αντίστοιχα οι ξηρασίες. Όσον αφορά τα έντονα αυτά φυσικά φαινόμενα καταγράφεται αύξηση τόσο στην συχνότητα όσο και στην έντασή τους. Η αύξηση της μέσης ετήσιας θερμοκρασίας αποτελεί έναν επιπλέον σημαντικό παράγοντα που επιδεινώνει τις συνθήκες υγείας και περιγράφεται βαρύτερη επίπτωση σε άτομα με χρόνια νοσήματα του καρδιοαναπνευστικού και τους αγγειακούς γενικότερα ασθενείς. Μελέτες επισημαίνουν για τα άτομα με τα χρόνια νοσήματα αυξημένη προσέλευση στα νοσοκομεία αλλά και αύξηση των σχετιζόμενων θανάτων με την επιβάρυνση των κλιματικών συνθηκών.
Μία ακόμη σημαντική παράμετρος των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής είναι η αύξηση της συχνότητας των δασικών πυρκαγιών και κατά συνέπεια της έκτασης των καμένων εκτάσεων. Γενεσιουργό αίτιο της καταστροφής αυτής θεωρείται η αύξηση της θερμοκρασίας και η απότοκος ξηρασία που αυτή επιφέρει. Ο καπνός που παράγεται από τις πυρκαγιές περιλαμβάνει αιθάλη, μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου αλλά και μια ποικιλία μικροσωματιδίων ιδιαίτερα επιβλαβών για την υγεία μας αφού μέσω του αναπνευστικού διέρχονται στη συνέχεια και στην κυκλοφορία του αίματος. Τα μικροσωματίδια αυτά εκτιμάται σήμερα με μελέτες ότι οδηγούν μακροπρόθεσμα σε αύξηση της συχνότητας εμφάνισης κακοηθειών στον πνεύμονα και στον εγκέφαλο.
Αποδιοργάνωση στα συστήματα υγείας
Η κλιματική αλλαγή όπως είναι επόμενο αποδιοργανώνει τα συστήματα υγείας καθώς επιφέρει μη προβλέψιμους περιορισμούς στη προσβασιμότητα του πληθυσμού σε υγειονομικές δομές μειώνοντας την δυνατότητα ασφαλούς υγειονομικής κάλυψης. Παρατηρείται έτσι υποβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας ιδιαίτερα τώρα που αυξάνονται οι απαιτήσεις ενώ παράλληλα επιτείνονται οι υπάρχουσες κοινωνικό-οικονομικές και σωματικές ανισότητες στην παροχή των αναγκαίων απαιτήσεων υγείας. 1win is a good option for players looking for a safe and reliable online casino and sports betting platform. 1win online offers a wide variety of games and betting options, as well as generous bonuses and promotions. Τέλος, κάθε έντονο φυσικό φαινόμενο με τις ποικίλες επιδράσεις του στην υγεία, μπορεί να αυξήσει αιφνιδίως δυσθεώρητα το Υγειονομικό κόστος λόγω των έκτακτων παροχών υγείας που θα απαιτηθούν.
Τα ειδικά αίτια στα προβλήματα υγείας
Ειδικότερα, τα προβλήματα στην υγεία με τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής κατηγοριοποιούνται αναλόγως του ειδικού τους αιτίου. Όσον αφορά τις επιβαρύνσεις του αναπνεόμενου αέρα, η παρατηρούμενη αύξηση του στρώματος όζοντος που εγκλωβίζει παράλληλα μικροσωματίδια λόγω των αυξημένων συνθηκών υγρασίας που οδηγεί στην ανάπτυξη αιθαλομίχλης, έχει σαν μετρήσιμο αποτέλεσμα την αύξηση των θανάτων και εισαγωγών στα νοσοκομεία σε πάσχοντες από άσθμα και καρδιοαναπνευστικά νοσήματα.
Μια άλλη ομάδα προβλημάτων υγείας οφείλονται στην αύξηση των αλλεργιογόνων παραγόντων στον αναπνεόμενο αέρα και έτσι καταγράφεται αύξηση των περιστατικών πυρετού από χόρτα, αλλεργικής ρινίτιδας, οφθαλμικών φλεγμονών αλλά και αναπνευστικής δύσπνιας. Ανάλογες επιβαρύνσεις στον αναπνεόμενο αέρα παρατηρούνται και σε κλειστούς χώρους αφού οι συνθήκες αυξημένης υγρασίας οδηγούν σε υπερανάπτυξη της μούχλας, της οποίας οι ατμοί προκαλούν σε πολλά άτομα κάποιου βαθμού αναπνευστικής δυσχέρειας.
Μια ακόμα κατηγορία νοσημάτων που αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή σχετίζονται με τα έντομα όπως για παράδειγμα τα κουνούπια, τις μύγες και τα τσιμπούρια. Η αύξηση της εποχιακής κατανομής συνθηκών υψηλότερης θερμοκρασίας και υγρασίας επιτρέπουν στα έντομα αυτά να ζουν για μακρύτερο χρονικό διάστημα κατά την διάρκεια του έτους. Αυτό έχει ως συνέπεια να μπορούν να μεταδίδουν νοσήματα όπως η Ελονοσία, ο Δάγγειος πυρετός, ο πυρετός του Δυτικού Νείλου, η νόσος των βραχωδών όρεων, η Πανώλη, η Νόσος Lyme και η Τουλαρεμία, για μακρύτερο χρονικό διάστημα αφού οι ευνοϊκές για την επιβίωση των εντόμων συνθήκες, διαρκούν χρονικά περισσότερο.
Οι πλημμύρες επιτείνουν την ποιότητα του πόσιμου νερού με αποτέλεσμα την εκδήλωση εμπύρετων διαρροϊκών συνδρόμων στον γενικό πληθυσμό που συμπεριλλαμβάνουν και σοβαρά νοσήματα όπως είναι ο Τύφος.
Οι επιδράσεις στο οικοσύστημα
Η κλιματική αλλαγή με τις επιδράσεις της στο οικοσύστημα, οδηγεί σε μία μείωση της παραγωγής τροφίμων που σε δεύτερο χρόνο θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών τους αλλά και σε προβλήματα που αφορούν τη διανομή τους. Επομένως υπάρχει κίνδυνος ιδιαίτερα για τις φτωχότερες Χώρες να οδηγηθούν σε υποθρεψία και σε λιμούς.
Τα ψυχικά νοσήματα
Όσον αφορά τα ψυχικά νοσήματα φαίνεται να αυξάνεται ανάλογα η συχνότητά τους με τις κλιματικές επιβαρύνσεις ενώ η εμφάνισή τους είναι ιδιαίτερα έντονη μετά από φυσικές καταστροφές, ιδιαίτερα σε άτομα που είχαν ελεύθερο ψυχιατρικό ιστορικό. Αναφέρεται επίσης αύξηση στον αριθμό αυτοκτονιών και ιδιαίτερες επιβαρύνσεις σε πάσχοντες από σχιζοφρένια λόγω της υπερθερμίας που σχετίζεται με την φαρμακευτική τους αγωγή. Ανάλογη αύξηση παρουσιάζουν στην συχνότητα εμφάνισης και τα αγχώδη σύνδρομα.
Η μεγάλη πρόκληση
Έχει καταγραφεί ότι οι επιστήμονες υγείας επηρεάζονται ισχυρότερα από τις προαναφερθείσες επιβαρύνσεις διότι καλούνται να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις των αυξημένων απαιτήσεων προσφοράς των υπηρεσιών τους σε δυσχερότερο εργασιακό περιβάλλον.
Η κλιματική αλλαγή για μια ευνομούμενη κοινότητα δεν πρέπει να αποτελεί άλοθι αλλά αιτία σχεδιασμού στρατηγικών με σχεδιασμό μέτρων προστασίας του πληθυσμού, προφύλαξης της κοινωνικότητας και διασφάλιση της οικονομίας. Δεν χωρά αμφιβολία ότι θα πρέπει να ενσωματώνονται τροποποιήσεις με επικαιροποιήσεις των στρατηγικών αφού η αξιολόγηση κατά την εφαρμογή τους ανέδειξε ανεπάρεκιες ή παγίδες. Η κλιματική αλλαγή λοιπόν, είναι μια πρόκληση και όχι μια κολυμπήθρα αστοχίας σχεδιασμών.
(*) Ο Παναγιώτης Γ. Χαλβατσιώτης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας
