Η Αθήνα έλαβε χθες ένα γράμμα από την Ουάσιγκτον που περίμενε 44 χρόνια. Ήταν το 1975, αμέσως μετά την επιστροφή της χώρας στη Δημοκρατία, όταν η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή πήρε τη διαβεβαίωση των ΗΠΑ ότι “εγγυώνται την ασφάλεια και την ευημερία των Ελλήνων”. Είχε προηγηθεί η εισβολή και η κατοχή του Αττίλα στην Κύπρο που οδήγησαν στα πρώτα τετελεσμένα της Άγκυρας σε κρίσιμο χώρο ευρύτερης εθνικής επιρροής.
Έκτοτε έτρεξε πολύ νερό στο αυλάκι των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, με την Τουρκία να λειτoυργεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ως ένας δύστροπος , κακός ή “τσαμπουκάς” γείτονας. Πολλές φορές οι Ελληνικές κυβερνήσεις ζήτησαν μια απτή απόδειξη των Αμερικανικών προθέσεων απέναντι στη “φίλη Ελλάδα” και τις απειλές που δέχεται από τη “σύμμαχο” Τουρκία. Δεν τις πήραν ποτέ γραπτώς.
Σήμερα η Ουάσιγκτον αισθάνεται την ανάγκη να το παράσχει εκ νέου γραπτές “εγγυήσεις” στην Ελλάδα και το λαό της. Οι εποχές έχουν τις αναλογίες τους, με την Τουρκία να είναι και πάλι ο “τσαμπουκάς”. Δηλώνει ο κ. Πομπέο ότι οι ΗΠΑ «παραμένουν δεσμευμένες να στηρίξουν την ευημερία, την ασφάλεια και την δημοκρατία της Ελλάδας». Επιπλέον, τονίζει ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να στηρίζουν τη χώρα μας «ως ηγέτη στην Ευρώπη, ως σύμμαχο-κλειδί και ως κρίσιμο παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια» και κάνει σαφέστατη αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο. Kαλοδεχούμενη η δήλωση. Τη χρειάζεται η διπλωματία μας. Γιατί όμως το πράττει;
Είναι παρακινδυνευμένο να θεωρήσουμε ότι η Ουάσιγκτον ρίχνει το βάρος της υπέρ των Ελληνικών θέσεων στην παρατεταμένη κρίση που δημιουργεί η Άγκυρα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η επιστολή Πομπέο δεν γέρνει την πλάστιγγα των ΗΠΑ υπέρ της Ελλάδας. Μάλλον επιχειρεί να την (ξανα)ισορροπήσει, έχοντας ενδεχομένως διαπιστώσει ότι η έως τώρα ανοχή της Ουάσιγκτον στις ( εκτός Διεθνούς Δικαίου) Τουρκικές αυθαιρεσίες στην ευαίσθητη περιοχή μας έχει διαταράξει την ισορροπία και τις “ίσες αποστάσεις” που επιθυμεί να διατηρεί μεταξύ των δύο συμμάχων της.
Θυμίζουμε ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος Τραμπ έχει διακηρύξει σε όλους τους τόνους ότι θεωρεί την γείτονα χώρα ως ένα κρίσιμο σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή, που δεν θέλει με τίποτα να χάσει. Δεν έχει κρύψει μάλιστα τον “έρωτά” του για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ακόμα και τις “απιστίες” του με τη Μόσχα τις δικαιολογεί, ισχυριζόμενος ότι “φταίει ο Ομπάμα” που έρριξε τον Τούρκο πρόεδρο στην αγκαλιά του Πούτιν.
Η επιστολή Πομπέο επιβεβαιώνει επίσης τις πολύ καλές σχέσεις της Ουάσιγκτον με την Αθήνα και αναγνωρίζει τον ρόλο της χώρας μας ως παράγοντα σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, δηλώνει ότι “στηρίζει την ασφάλεια της Ελλάδας”, απαντώντας στις ανησυχίες της Αθήνας για την προκλητικότητα της Άγκυρας (κάτι ανάλογο δεν είχε συμβεί και το 1975;). Αυτό τον οδηγεί να επιμείνει στην ανάγκη επίλυσης των διαφορών Ελλάδας – Τουρκίας με ειρηνικά μέσα, χωρίς βεβαίως να εμπλέκεται στην ουσία των διαφορών και τίνος τα κυριαρχικά δικαιώματα θίγονται.
Με άλλα λόγια η Ουάσιγκτον δεν θέλει να “διαλέξει”. Το γεγονός ότι “στηρίζει την ασφάλεια της Ελλάδας” (αυτονόητο δεν είναι για μια σύμμαχο στο ΝΑΤΟ;) δεν σημαίνει ότι στηρίζει και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο απέναντι στις Τουρκικές αμφισβητήσεις. Το μόνο που επιθυμεί ο κ. Πομπέο είναι “να τα βρούν ειρηνικά” οι σύμμαχοί τους, για τους οποίους επιθυμούν ρόλους στη γεωπολιτική σκακιέρα της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής – περιοχή που θεωρούν “μακρά σύνορα των ΗΠΑ”. Επιθυμούν, δηλαδή, αποκατάσταση της “εσωτερικής” σταθερότητας στο υπογάστριο του ΝΑΤΟ, κάτι που εξυπηρετεί την ηγεμονία τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Και φαίνεται πως, τελικά, θα ρίξουν το βάρος τους στο “να διευθετηθούν οι διαφορές Ελλάδας- Τουρκίας” που δημιουργούν ρογμές στους σχεδιασμούς τους.
Το τι σημαίνει αυτή η διευθέτηση – και με ποιά ειρηνική ή “επεισοδιακή” διαδικασία θα οδηγηθούμε σε αυτήν – θα φανεί σύντομα.
Περισσότερα νέα, ρεπορτάζ και αναλύσεις: ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
