Πριν από λίγες ημέρες, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ, επανέλαβε την θέληση της Ουάσινγκτον να πουλήσει F-35, τα περίφημα μαχητικά 5ης γενιάς, στην Αθήνα, προκαλώντας χαμόγελα στην κυβέρνηση.
Η «μάχη» του Κογκρέσου
Ωστόσο, φαίνεται ότι στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, τα πράγματα δεν είναι και τόσο ευχάριστα για το πρόγραμμα ανάπτυξης του F-35 και την κατασκευάστρια εταιρεία, Lockheed Martin, η οποία βλέπει όλο και περισσότερα μέλη του πολιτικού προσωπικού των ΗΠΑ, όχι μόνο να ασκούν κριτική στις καθυστερήσεις, τα προβλήματα και το τεράστιο κόστος του προγράμματος, αλλά πλέον να αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμα και περικοπής του αριθμού των παραγγελιών σε αεροσκάφη από την Αεροπορία, το Ναυτικό και τους Πεζοναύτες.
Η εταιρεία, αλλά και οι υποστηρικτές του προγράμματος, έχουν ξεκινήσει εκστρατεία, προκειμένου να διαλύσουν «παρεξηγήσεις» -όπως τις ονομάζουν- σχετικά με το ακριβότερο πρόγραμμα ανάπτυξης οπλικού συστήματος στην ιστορία των ΗΠΑ. Τα βασικά επιχειρήματα είναι δύο: πρώτον, το κόστος του προγράμματος δεν είναι τόσο μεγάλο όσο λέγεται και, δεύτερον, πλέον, το πρόγραμμα βρίσκεται στα τελικά στάδιά του και θα είναι τεράστιο πισωγύρισμα μια περικοπή του, την ώρα που το F-35 βρίσκεται μια ανάσα από το να είναι έτοιμο για μάχη.
«Πυρά» για την ετοιμότητα
Παράλληλα, επικαλούνται δηλώσεις πιλότων οι οποίοι δηλώνουν πραγματικά ξετρελαμένοι με τις πτητικές ικανότητες του μαχητικού, ενώ παρουσιάζονται και σενάρια στα οποία το F-35 θα μπορούσε να παίξει μείζονα ρόλο στην επιτυχή έκβασή τους για τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ χάρη στις stealth ιδιότητές του, τον εξοπλισμό του και την ικανότητά του να δικτυώνεται με άλλα τμήματα των Ενόπλων Δυνάμεων και να συντονίζει/συντονίζεται σε δύσκολες και απαιτητικές επιχειρήσεις.
Όλα αυτά είναι τα υπέρ του F-35. Ωστόσο, τα κατά περιγράφηκαν με εύγλωττο τρόπο από τον Άνταμ Σμιθ, τον πρόεδρο της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο οποίος σημείωσε ότι μετά από 20 χρόνια ανάπτυξης, «η πλατφόρμα ακόμα δεν έχει φθάσει στις απαραίτητες ικανότητες μάχης ή στην πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα και ποσοστό διαθεσιμότητας που απαιτούν οι Ένοπλες Δυνάμεις ώστε να απαντήσουν σε ενδεχόμενες απειλές».
Μεγάλο κόστος
Ταυτόχρονα, άλλα μέλη του Κογκρέσου υπογραμμίζουν ότι τα F-35 παραμένουν εξαιρετικά ακριβά μαχητικά. Η αλήθεια είναι ότι το τελευταίο διάστημα το κόστος μονάδας έχει πέσει κάτω από τα 100 εκατομμύρια δολάρια και κυμαίνεται περίπου στα 80 εκατ. δολάρια, ωστόσο, άλλα κόστη παραμένουν στη… στρατόσφαιρα: 35.000 δολάρια είναι το ωριαίο κόστος πτήσης του μαχητικού και ο στόχος για μείωσή του στα 25.000 ως το 2025 μοιάζει απλώς ανέφτικος. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα πρόσφατα αυξήθηκε κατά πολύ, για την αναβάθμιση παλιότερων αεροσκαφών.
Και όλα αυτά αφορούν αποκλειστικά και μόνο το κόστος του «απλού» F-35A της Αεροπορίας. Το F-35B των Πεζοναυτών, σύντομης απογείωσης/προσγείωσης, αλλά το F-35C του Ναυτικού, που έχει δυνατότητα κάθετης απογείωσης/προσγείωσης, κοστίζουν ακόμα περισσότερο και απλώς θα κατασκευαστούν λιγότερα αεροσκάφη, καθώς το F-35 -θεωρητικά- θα αντικαθιστούσε τα παλιά F-16 και F-15 της Αεροπορίας των ΗΠΑ. Και λέμε θεωρητικά, γιατί πλέον η Αεροπορία μιλά ανοιχτά για την ανάγκη ενός νέου, φθηνού, ελαφρού μαχητικού που θα δρα μαζί με τα F-35.
Ο προϋπολογισμός και οι σύμμαχοι
Σύμφωνα με πολιτικούς και στρατιωτικούς αναλυτές, το μέλλον του προγράμματος θα κριθεί εν πολλοίς στην εξέταση του προϋπολογισμού του Πενταγώνου και σε μια χωριστή μελέτη της Αεροπορίας σχετικά με το καλύτερο μείγμα τακτικών αεροσκαφών, αλλά και από το αν η Lockheed Martin καταφέρει να ρίξει το ωριαίο πτητικό κόστος των F-35 κάτω από τις 30.000 δολάρια ως το 2025, με προοπτική περαιτέρω μείωσής του όσο θα αυξάνεται ο αριθμός των αεροσκαφών και θα συστηματοποιείται η συντήρησή τους.
Φυσικά, στο όλο πρόβλημα υπεισέρχεται και ο πολιτικό κίνδυνος να εξαγριωθούν οι χώρες-σύμμαχοι των ΗΠΑ (Ιαπωνία, Ιταλία, Νορβηγία, Ολλανδία, Βρετανία, Νότια Κορέα, κλπ) που ήδη έχουν αποκτήσει F-35 και, αν το πρόγραμμα περικοπεί, κινδυνεύουν να μείνουν με αεροσκάφη που δεν θα έχουν την απαραίτητη υποστήριξη, για τα οποία έχουν πληρώσει τεράστια ποσά για να αποκτήσουν. Σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ προσπαθούν να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με τους συμμάχους τους, μια τέτοια κίνηση θα ήταν πραγματικά καταστροφική.
Το… τρελό ατύχημα
Ωστόσο, οι δημόσιες σχέσεις του F-35 δέχθηξαν άλλο ένα χτύπημα τις τελευταίες ημέρες, όταν ένα μαχητικό των Πεζοναυτών πραγματοποιούσε νυχτερινή άσκηση με σενάριο εγγύς αεροπορικής υποστήριξης. Όταν ο πιλότος του μαχητικού άνοιξε πυρ με το αυτόματο πυροβόλο 25 χιλιοστών που βρίσκεται στο κάτω μέρος του αεροσκάφους, τα πυρά βρήκαν «στόχο» στο μπροστινό μέρος του αεροσκάφους.
Παρόλο που δεν υπήρξε κάποιο άμεσο πρόβλημα, ούτε τραυματισμός του πιλότου, εντούτοις το ατύχημα και η ζημιά χαρακτηρίστηκαν ως «κατηγορίας Α». Ως έτσι, θεωρούνται σοβαρά ατυχήματα:
- που έχουν ως αποτέλεσμα κόστος τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια δολάρια σε υλικές ζημιές
- που συνεπάγονται απώλεια αεροσκάφους
- που έχουν ως αποτέλεσμα ανθρώπινη απώλεια
