▪ Αναπαλαίωση. Η συνταγματική αναθεώρηση (θα μου συγχωρήσετε την επαγγελματική διαστροφή) ολοκληρώνεται χωρίς να αγγίξει ζητήματα της οικονομίας. Από μία άποψη παράδοξο, ίσως για κάποιους και απογοητευτικό, αν σκεφτούμε ότι η οικονομική κρίση υπήρξε όχι μόνο το μείζον πολιτικο-κοινωνικό γεγονός της τελευταίας δεκαετίας αλλά και το γενεσιουργό αίτιο της ίδιας της αναθεώρησης. Αν το δούμε πιο ψύχραιμα είναι, ωστόσο, λογικό, καθώς το πλαίσιο για την ελεύθερη ανάπτυξη της οικονομίας υπάρχει στο ισχύον Σύνταγμα και την κρίση ούτε την προκάλεσαν ούτε θα μπορούσαν να την αποτρέψουν συνταγματικές προβλέψεις. Μια νέα κρίση μπορούν να προλάβουν, και είναι παρήγορο που αρχίζουν να γίνονται τέτοιες κινήσεις, η ανακίνηση της πραγματικής οικονομίας, η βελτίωση τη αγοράς εργασίας, η εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών του από το κράτος, η μείωση των «κόκκινων δανείων». Ακόμα πιο διαφωτιστική, αλλά για το παρελθόν, είναι η έξοχη απάντηση του Νίκου Χριστοδουλάκη στα φληναφήματα Στίγκλιτς περί επιστροφής στη δραχμή: οι συνέπειες θα ήταν λιγότερο δραματικές αν οι πολιτικοί έκαναν το χρέος τους και οι οικονομολόγοι σέβονταν τα ίδια τους τα βιβλία.
***
▪ Κομισιο-βδομάδα. Μετά το ΔΝΤ, ανέλαβε δράση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή –και πήρε το παιχνίδι της ελληνικής οικονομίας επάνω της. Με την 4η Έκθεσή της εντός της περιόδου ενισχυμένης εποπτείας απέδωσε κάποια εύσημα (δημοσιονομική σταθερότητα, μεταρρυθμιστική επιμονή, οικονομικό κλίμα), υπολόγισε την ανάπτυξη στα επίπεδα του 1,8% για φέτος και 2,3% για το 2020 (λίγο μικρότερη από τις προβλέψεις του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, αρκετά μικρότερη από της κυβέρνησης, αλλά υψηλότερη από του ΟΟΣΑ) και, κυρίως, άνοιξε ένα παραθυράκι για επανασυζήτηση των πρωτογενών πλεονασμάτων, εφόσον οι «θετικές τάσεις» συνεχιστούν. Εάν συμβεί αυτό, θα είναι η πιο εύγλωττη απάντηση σε όσους ασκούν κριτική στην επιλογή «πρώτα αποδείξεις –μετά διαπραγματεύσεις» που έχει κάνει η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός προσωπικά. Βέβαια αυτή η επιλογή έχει τις συνέπειές της…
***
▪ Προϋπολογισμός. … που κυρίως εμφανίζονται στο σχέδιο προϋπολογισμού του 2020, το οποίο κατατέθηκε αυτή τη βδομάδα στη Βουλή. Κυριαρχεί η προσπάθεια επίτευξης του συμφωνημένου από την προηγούμενη κυβέρνηση -και υπέρογκου- πρωτογενούς πλεονάσματος και της υπεσχημένης από την παρούσα κυβέρνηση -και απολύτως λογικής- φορολογικής ελάφρυνσης: η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, του φόρου των επιχειρήσεων, η αναστολή του φόρου υπεραξίας και του ΦΠΑ στην οικοδομή είναι όλα μέτρα τόνωσης της οικονομίας. Την πληρώνει βέβαια -σε κανέναν προϋπολογισμό, χώρας ή νοικοκυριού, δεν μπορεί να είναι όλοι κερδισμένοι- το «κοινωνικό μέρισμα», που ανέρχεται σε 400 εκατομμύρια συνολικά και η κατανομή του ανά κλάδο ανάγκης είναι συζητήσιμη. Δεν είναι όμως συζητήσιμο, πιστεύω, ότι από εδώ και εμπρός, ακόμα και υπό το κάλλιστο οικονομικό σενάριο, οι αναγκαίες για την κοινωνική εξισορρόπηση δαπάνες του κράτους θα πρέπει να υπακούουν σε ορθολογικές σταθμίσεις και όχι σε προεκλογικού τύπου λογική.
***
▪ Ελέφαντες. Σε διεθνές επίπεδο μπήκαν στην αυλή μας -στην αυλή όλων των οικονομιών του κόσμου- δύο κρίσιμα απόνερα της παγκοσμιοποίησης. Οι αγορές συνεχίζουν να τραμπαλίζονται λόγων του εμπορικού «πολέμου» ΗΠΑ-Κίνας, που όχι μόνο δεν τελειώνει, παρά τις κατά καιρούς καθησυχαστικές δηλώσεις των αξιωματούχων που έχουν τη δυστυχία να διαπραγματεύονται κάτω από τη μπότα των Προέδρων Τραμπ και Σι, αλλά και παίρνουν μια ολοένα πιο επικίνδυνη τροπή, λόγω της διαδικασίας καθαίρεσης του Αμερικανού προέδρου και της στήριξης των ΗΠΑ στον ξεσηκωμό στο Χονγκ Κόνγκ. Όταν ο Κίσιντζερ –ναι, είναι ακόμα ζωντανός- φτάνει να μιλά για δύο χώρες που βρίσκονται στους «πρόποδες του ψυχρού πολέμου», τα πράγματα (μπορεί και να) είναι πολύ σοβαρά. Από την άλλη, η Τεχνολογία και οι Μεγάλοι Αδερφοί που την βάζουν στα σπίτι μας συνεχίζουν να καλπάζουν, αλλά και οι απειλές από τον καλπασμό να μεγαλώνουν: η Google θέλει να φτιάξει (και) τράπεζα, η Διεθνής Αμνηστία χαρακτηρίζει τη δράση της «συστημικό κίνδυνο για τα ανθρώπινα δικαιώματα». Διαλέγετε, αν μπορείτε, και παίρνετε.
———
- Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος, πρ. Ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Σύμβουλος Διοίκησης στην Τράπεζα της Ελλάδας και εταίρος στη δικηγορική εταιρία «Λαμπαδάριος και Συνεργάτες». Τα σχόλιά του στο economico.gr θα δημοσιεύονται κάθε Σάββατο.
